Đang chuẩn bị liên kết để tải về tài liệu:
Phân tích thống kê trong thủy văn ( ĐH Quốc Gia HN ) - Chương 5

Phân tích chuỗi thời gian thuỷ văn Trong các chương trước, các đại lượng thuỷ văn được coi là các đại lượng ngẫu nhiên. Các phương pháp tính toán được áp dụng đã không chú ý đến thứ tự xuất hiện của chúng theo thời gian. Tuy nhiên, trong thực tế các giá trị của đại lượng thuỷ văn xuất hiện có trật tự theo thời gian và không gian và giữa chúng có một mối liên hệ nào đó. Ví dụ sự xuất hiện dòng chảy trong một con lũ, có nhánh lên, nhánh xuống, sự xuất hiện dòng chảy. | CHƯƠNG 5 PHÂN TÍCH CHUỖI THỜI GIAN THUỶ VĂN Trong các ch ơng tr ốc các đại l Ợng thuỷ văn đ Ợc coi là các đại l Ợng ngẫu nhiên. Các ph ơng pháp tính toán đ Ợc áp dụng đã không chú ý đến thứ tự xuất hiện của chúng theo thời gian. Tuy nhiên trong thực tế các giá trị của đại l Ợng thuỷ văn xuất hiện có trật tự theo thời gian và không gian và giữa chúng có một mối liên hệ nào đó. Ví dụ sự xuất hiện dòng chảy trong một con lũ có nhánh lên nhánh xuống sự xuất hiện dòng chảy theo mùa theo tháng hay lần l Ợt theo các năm không phải hoàn toàn là ngẫu nhiên. Số liệu đo đạc mà chúng ta thu thập tạo thành một chuỗi thời gian thuỷ văn đó là sự rời rạc hoá một quá trình thuỷ văn diễn ra liên tục. Chúng ta cần phát hiện ra quy luật dao động và mối liên hệ giữa các số hạng của chúng. Để giải quyết vấn đề này cần áp dụng các công cụ của lý thuyết hàm ngẫu nhiên một khái niệm toán học tổng quát hơn. 5.1 KHÁI NIỆM cơ BẢN VE HÀM NGẪU NHIÊN Hàm ngẫu nhiên là hàm mà giá trị của nó ứng vối mỗi trị số của đối số là một đại l Ợng ngẫu nhiên. Hàm ngẫu nhiên theo thời gian gọi là quá trình ngẫu nhiên còn hàm ngẫu nhiên theo không gian gọi là tr ờng ngẫu nhiên. Trong ch ơng này chúng ta chỉ xem xét quá trình ngẫu nhiên còn vối tr ờng ngẫu nhiên thay cho biến số thời gian t chúng ta dùng biến không gian. Mỗi chuỗi thời gian vối độ dài hữu hạn gọi là một thể hiện của quá trình ngẫu nhiên. Nh đã trình bày ỏ các ch ơng tr ốc đại l Ợng ngẫu nhiên đ Ợc mô tả đầy đủ bỏi quy luật phân bô xác suất P x . T ơng tự nh vậy quá trình ngẫu nhiên vối các thể hiện x1 t x2 t . xn t có thể mô tả đầy đủ bằng các quy luật phân bố tại mỗi thời điểm t. Khi đó quy luật phân bố chung của quá trình ngẫu nhiên có thể biểu thị qua P x t . Nh ng biểu thị nh thế là ch a đầy đủ vì nó chỉ phản ảnh hàm một chiều tại mỗi thời điểm t mà không tính đến hàm phân bố 2 chiều giữa các đại l Ợng ngẫu nhiên ỏ cách nhau một thời khoảng T giữa các thời điểm t1 và t2 . Sự mô tả hàm phân bố dạng P x1 x2 t1 t2 là đầy đủ hơn dạng một chiều