Họ Hành (Liliaceae) còn mang các tên họ Loa kèn trắng, họ Bách hợp, họ Bạch huệ. Đây là họ có nhiều loài quen thuộc được sử dụng trong đời sống hàng ngày của con người với nhiều mục đích: làm gia vị, làm thức ăn, thức uống, làm thuốc, làm cảnh, lấy sợi. Trên thế giới họ Hành đã được các nhà khoa học quan tâm rất sớm, A. L. de Jussieur đã đặt tên họ vào năm 1789. | Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển số 3 86 . 2011 91 KHOA HOC VÀ ĐỜI SONG CAC LOAI THUỘC HO HANH CO GIA TRỊ SỬ DUNG ở THỬA THIÊN HUE Mai Văn Phô I. Mở đầu Họ Hành Liliaceae con mang các tên họ Loa ken trang họ Bách hợp ho Bach huệ. Đây la họ co nhiêu loai quen thuọc được sử dụng trong đôi song hang ngay cua con ngưôi vôi nhieu muc đích lam gia vị lam thưc an thưc uong lam thuoc lam canh lay sợi. Tren the giỢi họ Hanh đa được cac nha khoa học quan tam rất sôm A. L. de Jussieur đa đat ten họ vao nam 1789. Ve sau cac nha khoa học cong bo tiếp tuc đa nhập cac loai vao họ nay roi dan dan lai tach ra thanh cac họ nho hôn co ten riếng dưa vao đặc tính cua chung va can cứ vao mau vạt thu thạp đau tiến mau chuan typus . Đến nay co đến 15 họ thuọc họ Hanh theo nghĩa rộng Liliaceae sensu lato . ở Thưa Thiến Huế hiện nay cac loai thuọc họ Hanh hiện diện kha nhieu. Trong nọi dung cua bai nay chung toi xin nếu len nhưng loai co gia trị sử dung con cac loai đa được đieu tra nhưng chưa biết được y nghĩa cua chung thì khong nếu vao đay. Ngoai ra chung toi cung đe xuất hượng khai thac sử dung mọt so loai cua họ Hanh co trến địa ban Thưa Thiến Huế nhưng chưa được quan tam đung mưc. II. Đầc điểm chung cuầ họ Hầnh vầ vần đe tên gọi Ve mat he thong phan loai họ Hanh Liliaceae thuọc bọ Hanh Liliales phan lợp Hanh Liliidae lợp Hanh Liliopsida hay lợp Mọt la mam Monocotyledoneae mang cac đăc điểm cợ ban sau - Cay thao song lau nam co than re hay gio. mọt so ít co dang than go. La dai hình mui mac gan song song hay hình cung mep la nguyen hay khía rang cưa. Hoa lượng tính đếu thượng mọc thanh cum hoa dang chum bong chuy hoac tan. Bao hoa gom 2 vong 3 dang canh thượng rợi hay hợp ợ gộ c. Bọ nhị co 6 nhị xếp 2 vong. Bao phấn mợ bang khe dọc hay mợ bang lo ợ đỉnh. Bọ nhuy gom 3 la noan hợp bau trến chưa nhieu noan qua nang. - Vế so lượng Trến thế giợi co 290 chi loai. ở nược ta co gan 50 chi 100 loai. ở Thưa Thiến Huế chung toi điếu tra được khoảng 52 loai. Theo mọt so nha khoa học như