Tôn Trung Sơn (1866 – 1925) là nhà tiên phong vĩ đại của cách mạng dân chủ Trung Hoa thời cận đại. Ông tên là Văn, tự là Đức Minh, hiệu là Nhật Tân, sau đổi là Dật Tiên, khi hoạt động cách mạng ở Nhật Bản mang bí danh là Trung Sơn Tiều, quê ở thôn Thuý Hanh, H-ơng Sơn (nay là thành phố Trung Sơn) tỉnh Quảng Đông, xuất thân trong một gia đình nông dân, từ nhỏ đã tham gia lao động sản xuất. Tuổi thanh thiếu niên, ông đã chịu ảnh h-ởng truyền thống đấu tranh. | Tôn Trung Sơn . 61 TÔN TRUNG SƠN VÀ CHỦ NGHĨA TAM DÂN PHAN VÀN CÁC Tôn Trung Sơn 1866 1925 là nhà tiên phong vĩ đại của cách mạng dân chủ Trung Hoa thời cận đại. Ông tên là Văn tự là Đức Minh hiệu là Nhật Tân sau đổi là Dật Tiên khi hoạt động cách mạng ỏ Nhật Bản mang bí danh là Trung Sơn Tiều quê ỏ thôn Thuý Hanh Hương Sơn nay là thành phô Trung Sơn tỉnh Quảng Đông xuất thân trong một gia đình nông dân từ nhỏ đã tham gia lao động sản xuất. Tuổi thanh thiếu niên ông đã chịu ảnh hưỏng truyền thông đấu tranh của nông dân Quảng Đông có cảm tình vối sự nghiệp cách mạng của Thái Bình Thiên Quôc. Năm 1899 Quang Tự 5 Tôn Trung Sơn theo mẹ đến Đàn Hương Sơn 1 . Bấy giờ anh cả ông là Tôn Mi đã thành một nhà tư bản Hoa kiều ỏ đó. Chính người anh này đã tài trợ cho Tôn Trung Sơn lần lượt được tiếp thu một nền giáo dục cận đại phương Tây tương đôi có hệ thông ỏ Hawai Quảng Châu và Hồng Kông. Cuộc chiến tranh Trung-Pháp 1883 1885 đã khơi dậy nhiệt tình yêu nưốc ỏ Tôn Trung Sơn trưốc cơ nguy vong của dân tộc. Ông tận mắt chứng kiến tệ hư bại chuyên chế và tội bán nưốc của triều đình nhà Thanh và bắt đầu nảy sinh tư tưỏng chông Thanh và muôn cải tạo Trung Quôc bằng phương án chính trị tư sản thường phát biểu các ngôn luận chông Thanh đồng thời bắt đầu kết giao vối các nhà cải lương chủ nghĩa đương thời như Hà Khải Trịnh Quang ứng . Năm 1892 Tôn Trung Sơn tôt nghiệp ỏ Thư viện Tây y Hồng Kông sau đó vừa hành nghề y vừa tổ chức hội bí mật phản Thanh ỏ Áo Môn Quảng Châu . liên lạc vối các nhà chí sĩ sửa soạn thành lập đoàn thể cách mạng. Năm 1894 ông gửi thư lên Tổng đôc Trực Lệ-Bắc Dương đại thần Lí Hồng Chương nêu ra chủ trương cải cách nhân năng tận kì tài đại năng tận kì lợi vật năng tận kì dụng hoá năng sưống kì lưu nghĩa là làm sao cho người có thể dôc hết tài đất có thể sản sinh hết hoa lợi vật có thể công hiến hết công dụng hàng hoá có thể lưu thông thông suôt nhưng dĩ nhiên chủ trương của ông không được chấp nhận. Tháng 11 năm 1894 Tôn Trung Sơn từ Thượng Hải đi Hawai
