Bình Ngô đại cáo là khúc ca hùng tráng bất hủ, một bức tranh sinh động và trung thực về hình ảnh của dân tộc trong cuộc kháng chiến bình Ngô, một bản tổng kết khái quát những phẩm chất cao quý về ph-ơng diện lịch sử và con ng-ời, nêu cao truyền thống độc lập tự chủ, quật c-ờng bất khuất và tinh thần nhân đạo của nhân dân ta. Hai câu mở đầu bài cáo: “Nhân nghĩa chi cử yếu tại an dân, Điếu phạt chi s- mạc tiên khử bạo”(1) là lời tuyên ngôn trình bày lý. | Nhân nghĩa từ hứng vi siêu hình của dịch truyện. 61 MŨNNGHŨỊTỮIÚMG ọ SIẼU ÌNH CM DỊCH HOTỆN BẾN ĩí 1ƯÕHG CHÌ BẠO CMẾN ưọc liNH Nt0 CÙ MUTỀN ĨRŨ Bình Ngô đại cáo là khúc ca hùng tráng bất hủ một bức tranh sinh động và trung thực về hình ảnh của dân tộc trong cuộc kháng chiến bình Ngô một bản tổng kết khái quát những phẩm chất cao quý về phương diện lịch sử và con người nêu cao truyền thống độc lập tự chủ quật cường bất khuất và tinh thần nhân đạo của nhân dân ta. Hai câu mỏ đầu bài cáo Nhân nghĩa chi cử yếu tại an dân Điếu phạt chi sư mạc tiên khử bạo 1 là lời tuyên ngôn trình bày lý do chiến thắng quân thù của nhân dân ta trong lịch sử và trong cuộc kháng chiến bình Ngô. Các từ ngữ nhân nghĩa an dân khử bạo là những từ ngữ trung tâm là tư tưởng chỉ đạo chiến lược bình Ngô chi phối toàn ý bài văn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng mở cửa cho tâm hon chúng ta tiếp xúc vối khúc ca hùng tráng bất hủ này của dân tộc. Một mệnh đề hết sức rõ ràng Nguyễn Trãi đã phác hoạ ra là Vì an dân mà khử bạo và khử bạo bằng nhân nghĩa . Nhân nghĩa là đường lối chỉ đạo hành động an dân là mục đích hành động khử bạo . Chúng có vị trí quan trọng như vậy trong bài văn cho nên chúng ta cần NGUyỄN THẠCH GIANG nghiên cứu tìm hiểu kỹ để có được một lý giải thích hợp và minh bạch. Nhân nghĩa là gì Nhân nghĩa được vận dụng như một phương châm chỉ đạo một đường lối khử bạo cho nên nó không còn là một khái niệm luân lý đơn thuần nó bao hàm một ý nghĩa triết học 2 một tư tưởng chỉ đạo chiến lược nhằm tạo ra một sức mạnh vật chất trong công cuộc khử bạo bình Ngô. Nhân nghĩa truy từ ngọn nguon phát sinh thì khái niệm này cũng như bất kỳ khái niệm luân lý nào khác như Lễ Tín Cần Kiệm Liêm Chính . đều có nguon gốc từ vốn từ ngữ dân gian. Nhà Nho đã lấy những khái niệm này từ trong di sản văn hoá đó mà truyền thuật lại. Nhân nghĩa cũng như hầu hết những khái niệm trong lục nghệ 3 đều có từ trưốc Khổng Tử. Nhân nghĩa theo họ vốn chỉ có một giá trị luân lý đơn thuần về đức tính mỗi cá nhân. Nghĩa là việc ta
