Virus, còn gọi là siêu vi khuẩn hay siêu vi trùng, là một vật thể nhỏ xâm nhiễm vào cơ thể sống, thuộc loại ký sinh trùng. Virus có tính kí sinh nội bào bắt buộc; chúng chỉ có thể sinh sản bằng cách xâm chiếm tế bào khác | VIRUS GAÂY BEÄNH CAÂY Söï phaùt hieän virus haïi thöïc vaät - Naêm 1892, (Nga) phaùt hieän moät loaïi “nguoàn gaây beänh” khoâng nhìn thaáy döôùi kính hieån vi quang hoïc, loït qua ñöôïc oáng loïc vi khuaån - Naêm 1898, (Ñan Maïch): ñaët teân “virus” coù nghóa laø “chaát ñoäc” - Naêm 1939, Kaushe Pfankuch vaø Ryska duøng kính hieån vi ñieän töû quan saùt ñöôïc virus TMV (Tobacco Mosaic Virus - khaûm laù thuoác laù) Ñaëc ñieåm chung - sinh vaät soáng khoâng coù caáu taïo teá baøo - thaønh phaàn caáu taïo ñôn giaûn - kích thöôùc raát nhoû beù quan saùt döôùi KHV ñieän töû - kyù sinh chuyeân tính, thieáu heä thoáng men phuï thuoäc vaøo teá baøo soáng cuûa caây troàng phaùt trieån, tích luõy soá löôïng - Gaây beänh cho taát caû loaïi sinh vaät töø ñôn baøo ñeán ña baøo -Soá löôïng ít phoå bieán roäng & taùc haïi lôùn -1 virus taán coâng nhieàu loaøi caây, 1 caây nhieãm nhieàu virus - Quaù trình phaùt trieån: nguyeân thuûy coå sinh haïi thöïc vaät haïi | VIRUS GAÂY BEÄNH CAÂY Söï phaùt hieän virus haïi thöïc vaät - Naêm 1892, (Nga) phaùt hieän moät loaïi “nguoàn gaây beänh” khoâng nhìn thaáy döôùi kính hieån vi quang hoïc, loït qua ñöôïc oáng loïc vi khuaån - Naêm 1898, (Ñan Maïch): ñaët teân “virus” coù nghóa laø “chaát ñoäc” - Naêm 1939, Kaushe Pfankuch vaø Ryska duøng kính hieån vi ñieän töû quan saùt ñöôïc virus TMV (Tobacco Mosaic Virus - khaûm laù thuoác laù) Ñaëc ñieåm chung - sinh vaät soáng khoâng coù caáu taïo teá baøo - thaønh phaàn caáu taïo ñôn giaûn - kích thöôùc raát nhoû beù quan saùt döôùi KHV ñieän töû - kyù sinh chuyeân tính, thieáu heä thoáng men phuï thuoäc vaøo teá baøo soáng cuûa caây troàng phaùt trieån, tích luõy soá löôïng - Gaây beänh cho taát caû loaïi sinh vaät töø ñôn baøo ñeán ña baøo -Soá löôïng ít phoå bieán roäng & taùc haïi lôùn -1 virus taán coâng nhieàu loaøi caây, 1 caây nhieãm nhieàu virus - Quaù trình phaùt trieån: nguyeân thuûy coå sinh haïi thöïc vaät haïi ñoäng vaät - Khoâng gieát cheát teá baøo ñieàu khieån, söû duïng vaät chaát teá baøo taïo thaønh nhieàu cô theå virus môùi cô theå thöïc vaät kieät queä, thoaùi hoaù, suy taøn cheát - Coù virus gaây beänh cho ngöôøi, ñoäng vaät, thöïc vaät, cô theå soáng nhoû beù naám, vi khuaån, mycoplasma - 650 loaïi virus haïi thöïc vaät Hình thaùi & kích thöôùc - Daïng que: virus khaûm thlaù 15 x 300nm, virus khaûm soïc luùa maïch 20 x 130 nm - Daïng sôïi daøi uoán löôïn: virus X khtaây 10-13 x 480 nm, virus Tristeza cam quít 10 – 13 x 2000 nm - Daïng gaäy ngaén: virus vaøng luøn khtaây 75 x 380 nm, virus vaøng luïi rau dieáp 52 x 300 nm - Daïng caàu (ña dieän): ñöôøng kính ~ 17 -80 nm - kích thöôùc quaù nhoû + cô theå trong suoát khoâng nhìn thaáy ñöôïc baèng kính HV quang hoïc - 1 soá virus hình thaønh daïng tinh theå raén hoaëc daïng vaån (theå khoâng ñònh hình): coù theå nhìn thaáy döôùi KHV quang hoïc Caáu taïo - Theå nucleoprotein, coù hoaëc khoâng coù maøng lipo-protein, .
