Cấu tạo Do độ âm điện của nguyên tử halogen (X) lớn nên mối liên kết C-X bị phân cực đáng kể và nguyên tử X linh động dễ tham gia phản ứng. Theo chiều từ Cl Br I độ linh động của nguyên tử X trong phân tử dẫn xuất tăng lên. | CHƯƠNG XIV. CÁC DẪN XUẤT HIDROCACBON I. Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon no 1. Cấu tạo - Do độ âm điện của nguyên tử halogen X lớn nên mối liên kết C-X bị phân cực đáng kể và nguyên tử X linh động dễ tham gia phản ứng. Theo chiều từ Cl Br I độ linh động của nguyên tử X trong phân tử dẫn xuất tăng lên. - Cách gọi tên Theo danh pháp thế. Ví dụ 1 2 3 4 5 CH2 - CH2 - ỘH - CH - CH3 Cl Br CH3 3 - brom 1 - clo 4 - metylpentan 2. Tính chất vật lý - Ba chất CH3Cl CH3Br C2H5Cl là chất khí. Các chất khác là chất lỏng rắn. Đều không màu. - Không tan trong nước dễ tan trong các dung môi hữu cơ. 3. Tính chất hoá học a Phản ứng thuỷphân trong môi trường kiềm CH2 -CH2 2NaOH HgO CH2 -CH2 2NaBr Br Br H OH OH CH3 -C C1 3 3NaOH CH3 -C OH 3NaCl XOH 0H P _ _ tư __z CH3 -c - OH . CH3 -C H2O _ biéa đỏi VTT OH 0H không bền b Phản ứng tách HX CH3 -CH2C1 NaQH CH2 CH2 HC1 c2h5oh CH2C1-CH2C1 NaOH CH CH 2HC rượu c Tác dụng với NH3 R-C1 H-NH2 - r-nh2 HC1 d Tác dụng với Na t R-I 2Na I-R - R -R NaCl 4. Điều chế - Phản ứng thế của halogen vào hiđrocacbon no. - Phản ứng cộng HX vào hiđrocacbon chưa no. - Phản ứng giữa HX và rượu có H2SO4 đ R-OH HX H2SO R-X H2O 5. Giới thiệu một số chất a CH2Cl - CH2Cl đicloetan là chất lỏng dùng để hoà tan nhựa chất béo. b CHCl3 clorofom là chất lỏng dùng làm dung môi gây mê. c CCl4 tetraclorua cacbon là chất lỏng dùng làm dung môi hoà tan cao su chất béo dầu mỡ. d Freon -12 CCl2F2 là chất khí không màu không mùi không cháy không độc. Dùng làm chất sinh hàn trong máy lạnh. Tuy vậy nó có nhược điểm lớn là phá huỷ tầng ozon bảo vệ Trái Đất cho nên người ta đang tìm cách hạn chế sản xuất và sử dụng nó. II. Dẫn xuất halogen của hiđrocacbon chưa no 1. Cấu tạo phân tử - Nguyên tử X halogen có thể đính vào C ở nối đôi hoặc ở nguyên tử C khác. Vỉ dụ ứng với CTPT C3H5CI có 3 chất. CH CH- CH3 CH2 C - CH3 Cl C1 và CH2 CH - CH2 - Cl - Có liên kết bội đôi hoặc ba trong phân tử. 2. Tính chất hoá học Phản rág cộng và phản ứng trùng họp CH2 CH - CH2C1 Cl2 - CH2 - CH
