1. Cấu tạo Là dẫn xuất thu được khi thế nguyên tử H trong phân tử hiđrocacbon bằng nhóm nitro -NO2. Công thức chung có dạng R(NO2)n, với n 1. Trong phân tử của hợp chất nitro có mối liên kết trực tiếp giữa 2 nguyên tử C - N và nguyên tử N có hoá trị IV. | CHƯƠNG XIX. HỢP CHẤT HỮU CƠ CÓ NITƠ I. Các hợp chất nitro 1. Cấu tạo Là dẫn xuất thu được khi thế nguyên tử H trong phân tử hiđrocacbon bằng nhóm nitro -NO2. Công thức chung có dạng R NO2 n với n 1. Trong phân tử của hợp chất nitro có mối liên kết trực tiếp giữa 2 nguyên tử C - N và nguyên tử N có hoá trị IV. Công thức cấu tạo được biểu diễn - c - hr hay - ộ - 1 O 1 Ví dụ 2. Tính chất vật lý Các hợp chất nitro là những chất rắn hoặc lỏng ít tan trong nước. 3. Tính chất hoá học a Nhiều hợp chất nitro kém bền khi đun nóng hoặc va chạm có thể bị phân tích và tự bốc cháy phản ứng cháy không cần oxi ngoài. 4C3H5 ONO2 3 - 10H2O 12CO2 6N2 02 2 C6H7O2 ONO2 3 q - 7nH2O 3nCO2 9dCO 3dN2. Do đó nhiều chất được dùng làm thuốc nổ thuốc súng như điamit nitroglixerin TNT trinitroluen . b Khi bị khử bởi hiđro mới sinh thì biến thành amin. Ví dụ C6H5 -N02 6H Za HCl C6H5 -NH2 2H2O 4. Điều chế Các hợp chất nitro được điều chế bằng phản ứng nitro hoá các hiđrocacbon. - Các hiđrocacbon no mạch hở CH3 -ch3 hono2 175 c ch3 -ch2 -no2 h20 - Các hiđrocacbon thơm C6H6 HNO3đ H2SO đ C6Hs - NO2 H2O II. Amin 1. Cấu tạo Amin là dẫn xuất của NH3 khi thay thế một hay nhiều nguyên tử H bằng gốc hiđrocacbon. Cũng có thể xem amin như dẫn xuất của hiđrocacbon khi thay thế nguyên tử H bằng nhóm NH2. - Phân loại bậc của amin R R R - NH2 NH N - R R R amin bậc I amin bậc II amin bậc III Tùy theo số nhóm NH2 ta có monoamin điamin . Ví d CH3-CH2-NH2 H2N-CH2-CH2-NH2 etylamin etylđ ianrin - Trong phân tử amin giống trong phân tử NH3 nguyên tử N có 1 cặp electron không phân chia. H H R R H- N R-N R -N R -N H H H R Vì thế amin có khả năng kết hợp proton H thể hiện tính bazơ. Nếu R là gốc no mạch hở có khuynh hướng đẩy electron làm tăng điện tích âm ở N làm tăng khả năng kết hợp H nghĩa là làm tăng tính bazơ. Amin bậc cao có tính bazơ mạnh hơn amin bậc thấp. Nếu R là nhân benzen có khuynh hướng hút electron ngược lại làm giảm tính bazơ của amin tính bazơ yếu hơn NH3 2. Tính chất vật lý a Các amin mạch hở Những .
