Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng trong đó có sự trao đổi electron giữa các chất tham gia phản ứng. - chất ở đây được hiểu theo nghĩa rộng: có thể là nguyên tử, phân tử hay ion. Định nghĩa2: phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá của một số nguyên tố. | Chuyên đề PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỬ I. ĐỊNH NGHĨA Định nghĩa1 Phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng trong đó có sự trao đổi electron giữa các chất tham gia phản ứng. - chất ở đây được hiểu theo nghĩa rộng có thể là nguyên tử phân tử hay ion. Định nghĩa2 phản ứng oxi hoá - khử là phản ứng có sự thay đổi số oxi hoá của một số nguyên tố. - Nói chung trong đa số trường hợp nên sử dụng ĐN2 để xét một phản ứng có phải là phản ứng oxi hoá - khử hay không. II. SÓ OXI HOÁ Định nghĩa Số oxi hoá là điện tích của nguyên tố trong phân tử nếu giả định liên kết trong phân tử là liên kết ion. Các quy tắc tính số oxi hoá Quy tắc 1 Trong đơn chất số oxi hoá của nguyên tố bằng không. lưu ý liên kết giữa 2 nguyên tử cùng một nguyên tố không tính số oxi hoá. Quy tắc 2 Trong hợp chất tổng số oxi hoá của các nguyên tử bằng không. Vd trong phân tử SO2 Số oxi hoá của S oxi hoá của O 0. Quy tắc 3 Trong ion đơn nguyên tử số oxi hoá của nguyên tố bằng điện tích của ion đó. Quy tắc 4 Trong ion đa nguyên tử tổng số oxi hoá của các nguyên tử bằng điện tích ion đó. Hệ quả quan trọng Trong hợp chất - số oxi hoá của O thường là - 2 H là 1. - Số oxi hoá của kim loại bằng hoá trị của kim loại nhưng có dấu . 6 5 -3 - Số oxi hoá của các nguyên tử trung tâm một số ion thường gặp S 04- NO3 N H . III. CÂN BẰNG PHẢN ỨNG OXI HOÁ - KHỮ Phương pháp thăng bằng electron Nguyên tắc Số electron chất khử nhường Số electron của chất oxi hoá nhận. Phương pháp có 5 bước Bước 1 - Ghi số oxi hoá của các nguyên tử có số oxi hoá thay đổi. 0 5 3 4 VD Fe HNO3 ------------ Fe NO3 3 NO2 H2O. Bước 2 - Xác định chất oxi hoá và chất khử. chất có số oxi hoá tăng là chất khử. Chất có số oxi hoá giảm là chất oxi hoá. 5 Với VD trên - Chất oxi hoá là N trong HNO3. 0 - Chất khử là Fe . Bước 3 - Viết sơ đồ quá trình nhường và nhận electron. Với VD trên 3 Quá trình nhường electron Fe ----- Fe 3e. 5 4 Quá trình nhận electron N 1e---------- N . Lưu ý số e nhường hoặc nhận số oxi hoá lớn - số oxi hoá bé. Bước 4 - Cân bằng số electron cho .
