Tham khảo tài liệu 'triết học hiện sinh part 6', khoa học xã hội, chính trị - triết học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | 198 TRIẾT HỌC HIỆN SINH nhỏ hẹp và ông càng chuyên mởn thi phạm vi đó càng nhỏ hẹp hơn trái lại triết gia là người dám đưa mắt nhìn toàn thể vũ trụ. Và đó là cái người ta gọi là vũ trụ quan. Đến đây một vấn đề quan trọng được đặt ra Ta có thể dùng khoa học thực nghiệm để đạt tới một vũ trụ quan không Tự Aristote cho đến Descartes các triết gia thường nghĩ rằng có thể xây dựng một khoa vũ trụ học cosmologie như người ta đã xây dựng những khoa vật lý học khí tượng học . Kant là người đầu tiên đã tố cáo sự vô lý của tham vọng quá trớn đó theo Kant - và điều này vẫn được các triết gia và khoa học gia ngày nay chia xẻ - chỉ có khoa học thục nghiệm khi ta đặt đối tượng trước mẳt ta như kiểu ta đặt một cục than hoặc một cơ thể nhiễm độc cần được nghiệm xét đối với vũ trụ ta không thể đặt nó ra trước mắt ta vì nó bao quanh ta trên dưới và mồi cái nhìn chỉ cho ta thấy mật cái gi của vũ trụ thôi không cho ta thấy vũ trụ bao giờ hết. Thành thử chúng ta không thể xây dụng một khoa học về vũ trụ một vũ trụ học nhưng ta chỉ có thể có một cái nhìn về vũ trụ tức một vũ trụ quan Weltanschauung . Như vậy ngay đôi với cấp hiện hữu dưới cùng của chiếc thang giá trị nghĩa là đối với hữu thể vật chất être-objet thái độ của triết gia đã khác hẳn thái độ của khoa học gia. Mỗi khi đề cập đến vũ trụ quan Jaspers thường nhắc đến hai ý nghĩa vũ trụ quan cho ta thấy rõ hai thất bại thất bại của các khoa học thục nghiệm và thất bại của chính vũ trụ quan. Mỗi cái thất bại ưong tư tưởng của Jaspers là một giới hạn bảo hiệu một cái nhảy cần phải thục hiện để tiển lên. JASPERS HIỆN S1N1 VÀ SIÊU VIỆT 199 Trước hết là thất bại của các khoa học thục nghiệm. Đã có thời khoa học thực nghiệm làm con người say mê tin tưởng đến nỗi họ nghĩ có thể dùng khoa học để giải nghĩa tất cả những thắc mắc và lo âu của con người kể cả những thắc mắc về ý nghĩa cuộc nhân sinh. Đồ đệ của Comte những kẻ theo khoa học chủ nghĩa đã long trọng tuyên bố rằng kỷ nguyên mới đã bắt đầu và trong kỷ nguyên này con người sẽ .
