Tham khảo tài liệu 'giáo trình logic học part 2', khoa học xã hội, tâm lý học phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | Nhân minh học Nyàya Bindu Nyàya Dvarataraka Sàtra Logic học theo nghĩa rộng Nhận thức luận 1. Cảm tính 2. Lý tính 3. Tỷ lượng 2. Hiện lượng Lý luận học logic học theo nghĩa hẹp 3. Tam chi tác pháp 1. Tam chi tác pháp Tam chi tác pháp của Nhân minh học có dạng đầy đủ. bao gồm ba thành phần chính 1. Tôn 2. Nhân 3. Dụ Nếu đôi chiếu vói luận lý học phương Tây thì tam chi tấc pháp có cấu trúc khác hẳn tam đoạn luận Arixtốt trái lại giông hột phép luận chứng lôgíc hình thức. Thật vậy thí dụ ta có một tam chi tác pháp cụ thể sau đây 1. Tôn Người thì phải chết. 2. Nhân Vì là sinh vật. 3. Dụ Như Xôcrát. Nó có cấu trúc khác hẳn với tam đoạn luận Arixtốt 1. Đại tiền đề Mọi người thì phải chết. 2. Tiểu tiền đề Xôcrát là người. 3. Kết luận Vậy Xôcrát phải chết. Nhưng lại có cấu trúc giống hệt luận chứng logic hình thức 1. Luận đề Người thì phải chết. 2. Luận cứ Phàm là sinh vật thì đều phải chết. 3. Luận thuyết Phàm là sinh vật thì đểu phải 34 chêt con người là sính vật vậy nên con người có chốt Xôcrát đã chết. Ta thây rõ Tôn đóng vai trò luận dề Nhân là luận cứ còn Dụ đóng vai trò luận thuyết. Khác biệt căn bản vẫn là khuynh hướng bất phân tong - tích hợp của Nhân minh học Phật giáo so với khuynh hướng phân tích chuyên môn hóa cao độ của logic hình thức phương Tây. Tam chi tác pháp đơn giản hóa phần luận thuyết trong khi đó phép luận chứng lôgíc học hình thức chứ trọng đặc biệt phần luận thuyết. Và vì luận thuyết thực chất dựa trên suy luận logic cho nên logic học phương Tây ke từ Arixtôt tập trung nghiên cứu phát triến các học thuyêt về suy diễn quy nạp loại suy . Logic học cận đại Kể từ thời kỳ Phục hưng văn hóa của châu Âu trở đi phương Tay chủ yếu là Tây Âu có những đóng góp đáng ke vào quá trình phát triển logic học nhất à luận lý học nhiều thành tựu có ý nghĩa vạch thời đại. Nhờ phong trào Phục hưng vàn hóa có những mặt tích cực tinh thần khách quan khoa học của logic học Arixtốt đã được phục sinh và phát triển để chống lại thần học chủ nghĩa kinh viện góp phần phát .
