Trong trắc địa, góc bằng dùng để tính chuyển góc định hướng và chiều dài cho các cạnh rồi từ đó tính các gia số tọa độ (Δx, Δy) và tọa độ X, Y cho các điểm. Góc đứng dùng để tính chênh cao h giữa các điểm theo phương pháp đo cao lượng giác, từ đó tính độ cao H cho các điểm. Máy chuyên dụng để đo góc bằng và góc đứng là máy kinh vĩ tử (Theodolite). | TRẮC ĐỊA Phần 2. Đo các yếu tố cơ bản PHẦN 2. ĐO CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CHƯƠNG 3. ĐO GÓC Trong trắc địa góc bằng dùng để tính chuyển góc định hướng và chiều dài cho các cạnh rồi từ đó tính các gia số tọa độ Ax Ay và tọa độ X Y cho các điểm. Góc đứng dùng để tính chênh cao h giữa các điểm theo phương pháp đo cao lượng giác từ đó tính độ cao H cho các điểm. Máy chuyên dụng để đo góc bằng và góc đứng là máy kinh vĩ tử Theodolite . . Nguyên lý đo góc bằng và góc đứng Giả sử có ba điểm A C B nằm ở những độ cao khác nhau trên mặt đất hình . Chiếu ba điểm này lên mặt phẳng ngang Po theo phương đường dây dọi ta được ba điểm tương ứng là a c b. Góc nhị hợp bởi mặt phẳng ngắm Aac c và BbC c là góc bằng ß cần đo. Để đo góc bằng người ta dùng một bàn độ ngang đặt sao cho tâm của nó nằm trên đường dây dọi Cc hai mặt phẳng ngắm Aac c và BbC c sẽ cắt bàn độ ở hai giao tuyến có trị số tương ứng là a và c trị số góc bằng cần đo là ß b - a. Hình Góc hợp bởi hướng ngắm c A với đường ngang HH gọi là góc đứng của hướng CA. Góc đứng nhận giá trị từ 0o đến 90o và có thể dương hoặc âm. Nếu điểm ngắm phía trên đường ngang thì góc đứng sẽ có dấu dương và nằm phía dưới sẽ có dấu âm. Để đo góc đứng người ta sử dụng một bàn độ đứng có đường kính nằm ngang mang trị số hai đầu 0o - 0o hoặc 0o-180o hoặc 90o-270o và vạch chuẩn hoặc vạch 0 trên thang đọc số bàn độ đứng. Số đọc trên bàn độ đứng khi ống kính nằm ngang và vạch chuẩn hoặc vạch 0 trên thang đọc số cân bằng được gọi là số đọc ban đầu MO. Trị số góc đứng V là hiệu số giữa số đọc MO với trị số của hướng ngắm tới mục tiêu đọc trên bàn độ đứng hình . . Máy kinh vĩ . Tác dụng và phân loại máy kinh vĩ Máy kinh vĩ dùng để đo góc bằng góc đứng ngoài ra còn đo được chiều dài và độ chênh cao theo phương pháp đo cao lượng giác. Nếu phân loại máy kinh vĩ theo đặc điểm cấu tạo bàn độ thì sẽ có máy kinh vĩ kim loại quang học và điện tử còn phân loại theo độ chính xác thì sẽ có máy kinh vĩ chính xác máy có độ chính xác trung bình và .
