Các este là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện thường. Không tan trong nước, nhiệt độ sôi của este thấp hơn nhiệt độ sôi của axit và ancol tương ứng rất nhiều vì không tạo được liên kết hidro giữa các phân tử este | Chào mừng quí vị quan khách ESTE I- KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP II- TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ III- TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC IV- ĐIỀU CHẾ V- ÖÙNG DUÏNG Dàn bài LỚP 12 BAN CƠ BẢN BÀI 1 ESTE I/ KHÁI NIỆM, DANH PHÁP Xét các phản ứng: Khi thay theá nhoùm – OH ôû nhoùm – COOH cuûa axit cacboxylic baèng OR’ thì được este. Tên este: Tên este = Teân goác R’ + teân goác axit coù ñuoâi “at” Ví dụ: CH3COOC2H5: etyl axetat. C2H3COOCH3: metyl acrylat. C2H5COOCH3: metyl propionat. Công thức chung: - Công thức chung của este đơn chức : RCOOR’ (R là gốc hidrocacbon hoặc H; R’ là gốc hidro cacbon) - Công thức chung của este no đơn chức: Đặt x = n + m + 1, ta có CTPT là CxH2xO2 với x 2 II/ TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ Các este là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện thường. Không tan trong nước, nhiệt độ sôi của este thấp hơn nhiệt độ sôi của axit và ancol tương ứng rất nhiều vì không tạo được liên kết hidro giữa các phân tử este. Ví dụ: HCOOCH3 (ts = 32oC); CH3CH2OH (ts = 78oC); CH3COOH (ts = 118oC). Có mùi thơm dễ chịu. III/ TÍNH CHẤT HÓA HỌC 1/ Phản ứng thủy phân trong môi trường axit: - Phản ứng thủy phân este trong môi trường axit là phản ứng thuận nghịch: CH3-COO-C2H5 + H2O CH3-COOH + C2H5OH - Tổng quát: 2/ Phản ứng thủy phân trong môi trường bazơ: - Phản ứng thủy phân este trong môi trường bazơ là phản ứng một chiều, còn gọi là phản ứng xà phòng hóa: - Tổng quát: * CHÚ Ý: Khi gốc hidrocacbon của rượu trong este không no, thì thủy phân este sẽ thu được anđehit hoặc xeton. Ví dụ: Khi este có gốc hidrocacbon không no thì sẽ có phản ứng cộng (với H2, Br2, Cl2 ) và phản ứng trùng hợp. Ví dụ: IV/ ĐIỀU CHẾ Đun sôi hỗn hợp gồm ancol và axit cacboxylic, có axit H2SO4 đặc làm xúc tác (phản ứng este hóa). Tuy nhiên có một số este được điều chế bằng phương pháp khác (ví dụ như: vinyl axetat, phenyl axetat ). V/ ỨNG DỤNG Dùng làm dung môi tách, chiết chất hữu cơ. Dùng để sản xuất chất dẻo nhưpoli(vinyl axetat), poli(metyl metacrylat), Tạo hương trong công nghiệp thực phẩm, mĩ phẩm, BÀI TẬP CỦNG CỐ Bài 1: Ứng với công thức phân tử C4H8O2 có bao nhiêu este đồng phân của nhau? a/ 2. b/ 3. c/ 4 . d/ 5. Bài 2: Hợp chất X đơn chức có công thức đơn giản nhất là CH2O. X tác dụng được với dung dịch NaOH nhưng không tác dụng được với natri. Công thức cấu tạo của X là a/ CH3CH2COOH. b/ CH3COOCH3. c/ HCOOCH3 . d/ OHCCH2OH. Bài 3: (Đề thi ĐH khối A 2007) Một este có công thức phân tử là C4H6O2 khi bị thủy phân trong môi trường axit thu được axetanđehit. Công thức cấu tạo thu gọn của X là: a/ CH2=CH- COOCH3 b/ HCOOC(CH3)=CH2 c/ HCOOCH=CH-CH3 d/ CH3COOCH=CH2. BÀI TẬP VỀ NHÀ Bài 1: Viết công thức cấu tạo và gọi tên các este mạch hở có công thức phân tử C3H6O2, C4H6O2 được tạo ra từ ancol và axit thích hợp. Bài 2: Thủy phân 8,8 g este X có công thức phân tử C4H8O2 bằng dung dịch NaOH vừa đủ thu được 4,6 g ancol Y và a/ 4,1 g muối b/ 4,2 g muối c/ 8,2 g muối d/ 3,4 g muối Bài tập: 2, 3, 4, 5, 6/ Trang 7 SGK Tieát hoïc ñeán ñaây keát thuùc Chaøo taïm bieät Xin chaân thaønh caûm ôn Quí vò Quan khaùch
