Cơ sở dữ liệu về nhiệt độ và độ muối biển Đông gồm 137 181 trạm quan trắc đ-ợc khai thác để tính tốc độ âm trong n-ớc biển. Vùng biển Đông giới hạn từ 99oKĐ đến 120oKĐ, từ 2oVB đến 24oVB đ-ợc chia thành mạng l-ới với b-ớc 0,5o trên các ph-ơng kinh tuyến và vĩ tuyến. Tại mỗi điểm nút l-ới đã tính phân bố thẳng đứng trung bình tháng của tốc độ âm. Từ đó xây dựng các mặt cắt thẳng đứng của tốc độ âm ứng với các vĩ tuyến 19, 18, 17, 16, 15,. | TẠP CHÍ KHOA HOC ĐHQGHN KHTN CN Số 3PT. 2005 MỘT so KET QUẢ KHẢO SÁT TRƯỜNG Tốc ĐỘ ÂM BIEN ĐÔNG Phạm Văn Huấn Phạm Hoàng Lâm Khoa Khi tượng Thủy vàn và Hải dương học Trường Đại học Khoa học Tự nhiên ĐHQG Hà Nội Tóm tắt Cơ sở dữ liệu về nhiệt độ và độ muố i biển Đông gồm 137 181 trạm quan trắc được khai thác để tính tố c độ âm trong nước biển. Vùng biển Đông giới hạn từ 99oKĐ đến 120oKĐ từ 2oVB đến 24oVB được chia thành mạng lướivới bước 0 5o trên các phương kinh tuyến và vĩ tuyến. Tại mỗi điểm nút lưới đã tính phân bố thẳng đứng trung bình tháng của tố c độ âm. Từ đó xây dựng các mặt cắt thẳng đứng của tố c độ âm ứng với các vĩ tuyến 19 18 17 16 15 14 13 12 11 và 10 oVB. Kết quả phân tích phân bố tố c độ âm theo mặt rộng biển cho thấy trong thời kỳ mùa đông thí dụ tháng 1 sự vận chuyển nước do dòng chảy lạnh mùa đông làm giảm tố c độ âm trong lớp nước mặt ở phần phía bắc và đông bắc biển Đông. Trên toàn vùng khơi biển Đông quan sát thấy tầng cực tiểu chính của tốc độ âm trục kênh âm ngầm đại dương tại độ sâu biến thiên trong khoảng 900 - 1000m ở trung tâm các vùng khơi có thể tới sâu hơn 1200m. Kết quả tính đường đi tia âm đối với trường hợp nguốn tại độ sâu 30 góc mở nguồn 30o nhận được bán kính vùng tối âm trên mặt khoảng 50 m bán kính ngoài của vành khuyên sáng âm gần nguồn trên mặt bằng khoảng 300 đến 500m. Các đặc tr ng âm học có thể đ Ợc sử dụng để chỉ thị các khối n ốc nghiên cứu các dòng chảy sóng mặt và sóng ngầm báng biển. Các ph ơng pháp âm học đ Ợc áp dụng rộng rãi khi giải quyết nhiều bài toán ứng dụng. Đó là việc tìm và khai thác vùng tập trung cá tìm kiếm khoáng sản có ích trên đáy biển và đại d ơng đảm bảo hàng hải và dẫn tầu. Đặc biệt phải kể tối việc sử dụng rộng rãi các ph ơng pháp âm học trong lực l Ợng hải quân 4 . Trong khi đó việc nghiên cứu âm học biển ỏ n ốc ta còn ít 2 3 . Lần đầu tiên kênh âm ngầm đ Ợc phát hiện nám 1946 trong thòi gian khảo sát ỏ biển Nhật Bản sau đó đ Ợc các nhà khoa học Nga L. M. Brekhovskich và L. Đ. Rozenberg .
