Trong thang niên đại các thời kỳ địa chất, vào khoảng 3,5 triệu năm trước đã hình thành dãy Trường Sơn. Đầu Kỷ đệ tứ, cách nay 2 triệu năm, nước biển đã tràn vào đến chân dãy núi Trường Sơn. Rồi biển thoái, miền đất bằng duyên hải theo đó nổi lên, nhiều vùng nước mặn bị tách ra khỏi biển cả và dần dần nổi lên các bãi bồi. | Mở cõi Quỳnh Lưu nơi địa đầu xứ Nghệ là huyện đồng bằng ven biển. Trong thang niên đại các thời kỳ địa chất vào khoảng 3 5 triệu năm trước đã hình thành dãy Trường Sơn. Đầu Kỷ đệ tứ cách nay 2 triệu năm nước biển đã tràn vào đến chân dãy núi Trường Sơn. Rồi biển thoái miền đất bằng duyên hải theo đó nổi lên nhiều vùng nước mặn bị tách ra khỏi biển cả và dần dần nổi lên các bãi bồi. Quỳnh Lưu nơi địa đầu xứ Nghệ là huyện đồng bằng ven biển. Trong thang niên đại các thời kỳ địa chất vào khoảng 3 5 triệu năm trước đã hình thành dãy Trường Sơn. Đầu Kỷ đệ tứ cách nay 2 triệu năm nước biển đã tràn vào đến chân dãy núi Trường Sơn. Rồi biển thoái miền đất bằng duyên hải theo đó nổi lên nhiều vùng nước mặn bị tách ra khỏi biển cả và dần dần nổi lên các bãi bồi. Miền Bắc xứ Nghệ hình thành một vịnh đầm phá mênh mông gọi là vịnh Diễn Châu thông về phía Bắc với vịnh Thanh Hóa bởi eo Hoàng Mai và phía Nam bởi eo Đò Cấm. Tuổi thơ của tôi ngày ngày trông thấy những lèn đá xanh mơ trên nền trời Quỳnh Lưu. Còn xa hơn cao hơn phía Trường Sơn dõi mắt trông lên non xanh núi thẳm và rừng đại ngàn đổ bóng một màu đỏ ối lúc hoàng hôn thì mơ màng ao ước nhưng còn quá xa xôi ngút ngát. Biển Đông lại gần gũi hơn làng Quỳnh chỉ cách biển có 5 cây số đường chim bay. Vậy mà cả thời thơ dại và niên thiếu tôi không được xuống biển tắm và vùng vẫy lần nào. Chỉ đến được bờ sông Mơ là ranh giới phía Đông làng từ đó nhìn thấy những cồn doi và rừng đước sú vẹt và thôn xóm vùng bãi ngang mà sau đó mới là biển khơi. Do chiến tranh tàu chiến Pháp rập rình ngoài khơi ông và cha tôi đi vắng xa ở nhà bà và mẹ tôi lo sợ không cho chúng tôi xuống biển . Biển với tôi là dỏng tai nghe tiếng sóng dữ dội vọng về khi trời có bão lớn và tiếng trống ngũ liên thúc dục trai tráng và dân quân trong làng đi giữ đê phía cống đập Hói Nồi ngăn với sông Mơ còn gọi là sông Mai Giang. Mãi về sau này khi đã vào tuổi trưởng thành đọc hương biên của các tác giả người Việt và người Pháp các tác giả đồng hương tôi mới dần dần .
