Tham khảo tài liệu 'đại cương lịch sử việt nam tập 1 part 6', khoa học xã hội, lịch sử văn hoá phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả | vợ Trần Mình Tông đưa Nhật Lễ con thứ của một đại vương nhà Tràn lên làm vua. Nhật Lễ vốn là con của một người phường chèo họ Dương nên khi lên làm vua hàng ngày chỉ vui chơi hoang dâm rượu chè rắp tâm xđa họ Trần thay bàng họ Dương của mình nên tỉm cách giết hại các quý tộc cao cấp cùa nhà Tràn. Thái Hậu bị giết. Tướng quốc Trằn Nguyên Trác mưu cùng 18 quý tộc lật đổ Dương Nhật Lễ củng bị bắt giết hết. Cả triều Trần hoang mang mãi một năm sau mới cũng nhau hạ được Nhật Lê đưa Trần Phủ lẽn tức Trần Nghệ Tông. Nhà Trần suy dòng họ Trần không còn cơ khả năng khôi phục uy tín ngày xứa của mỉnh nữa. b. Các cuộc khởi nghĩa cùa nông dăn nô tì Tù đầu thế kỉ XIV do mãt mùa đói kém nông dân đã phải bán vợ bán con bán mình làm nô tỉ cho các quý tộc địa chủ giàu có. Bọn này nhân đó xâm chiếm hoặc mua rẻ ruộng đất mỏ rộng điên trang tăng thêm số người làm. Nhiều nhà chùa cũng trở thành chủ đất lớn với rất nhiều điền nô. Cùng vâi tình trạng đđ các cuộc chiến tranh với Ai Lao Chãmpa lại buộc nông dân nghèo phải bỏ ruộng đòng. Nhà nước không còn sức quan tâm đến sản xuất nông nghiệp sửa đáp và bảo vệ đê điều các công trình thủy lợi. Trong nửa sau thế kỉ XIV đă có 9 làn đê vỡ lụt lớn. cơ những nảm vừa hạn vừa lụt như năm 1348 1355 1393 . Hậu quả tất nhiên của thiên tai và chiến tranh là mất mùa dơi kém. Chỉ tính từ đầu thế kỉ XIV cho đến nồm 1379 đã có hơn 10 nạn đói lớn dân nghèo phải bán cả nhà cửa con cái ruộng vườn. Ngân quỹ trđng rỗng nhà nước nhiêu lần cho nhà giàu nộp tiổn thốc để nhận quan tước nhưng không giải quyết nổi nạn đói và thiếu thốn. Năm 1378 vua Trần phải chấp thuận đồ nghị cùa quan lại buộc mỗi dân đinh phải đống 3 qụan tiên thuế đinh hàng năm. Tưởng quốc triéu Trán là Trần Nguyên Đốn mới ngày nào đó còn vui mừng thốt lên Triệu tính ôu ca lạc thịnh thi nghla là Tràm họ mừng ca cảnh thịnh giàu thì nay đã buổn rẩu vìốt nén mấy câu thơ Niên lai hạ hạn hựu thu lảm Hòa cảo miêu thương hại chuyển thăm Tam vạn quyển thư vô dụng xứ Bạch đàu khồng phụ ái dân tăm .
