Từ cuối thế kỷ XIX, trong lòng CNTB với chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất đang thống trị đã bắt đầu xuất hiện 1 loại hình xí nghiệp mới – xí nghiệp cổ phần hay công ty cổ phần, mà sở hữu trong đó là các cổ đông. Trong Bộ “Tự bản” Mác và Ăngghen đã tiên đoán hai khuynh hướng quan trọng của sự xuất hiện các công ty cổ phần (CTCP) xã hội tư sản: 1/ CTCP ra đời là sự manh nha của một hình thức sản xuất mới sẽ đưa đến chế độ. | Sự cần thiết và cấp bách trong việc cổ phần hóa DNNN Nguồn gốc hình thành Từ cuối thế kỷ XIX trong lòng CNTB với chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất đang thống trị đã bắt đầu xuất hiện 1 loại hình xí nghiệp mới - xí nghiệp cổ phần hay công ty cổ phần mà sở hữu trong đó là các cổ đông. Trong Bộ Tự bản Mác và Ăngghen đã tiên đoán hai khuynh hướng quan trọng của sự xuất hiện các công ty cổ phần CTCP xã hội tư sản 1 CTCP ra đời là sự manh nha của một hình thức sản xuất mới sẽ đưa đến chế độ độc quyền và đưa đến sự can thiệp của NN tư sản. Trong quá trình này sẽ phát sinh loại hình ăn bánh mới - quý tộc tài chính và cả hệ thống lừa đảo bịp bợm về việc phát hành và buôn bán cổ phiếu. Tức làm cho quyền sở hữu tư bản hoàn toàn tách rời với chức năng của tư bản trong quá trình tái sản xuất thức tế. Tiền công lao động của công nhân nhà quản lý với lợi nhuận doanh nghiệp sẽ về tay nhà tư bản cổ phần dưới dạng lợi tức cổ phần. 2 CTCP ra đời là sự thủ tiêu phương thức sản xuất TBCN ngay trong lòng phương thức sản xuất TBCN. Xuất hiện mâu thuẫn tự nó sẽ thủ tiêu nó. Khi có cổ phần những lao động làm thuê sẽ có cơ hội mua được cổ phần biến những người lao động liên hiệp thành những nhà tư bản với chính bản thân mình - nghĩa là cho họ có thể dùng tư liệu sản xuất để bóc lột lao động của chính họ . Và chính thế thực chất quá trình này sản xuất tư nhân không còn có sự kiểm soát của quyền sở hữu tư nhân . Như vậy sự xuất hiện CTCP về mặt lịch sử là bước tiếp tư sở hữu tư nhân lên sở hữu tập thể của các cổ đông. Ở nước ta việc thiết lập các công ty cổ phần hóa một số DNNN hiện nay không phải là tư nhân hóa mà là sự hình thành các DN đa sở hữu cho mọi thành phần kinh tế có thể tham gia hợp tác chia sẽ rủi ro và hưởng lợi dưới sự quản lý của NN. Sự cần thiết của việc cổ phần hóa Cổ phần hóa CPH DNNN là một trong những nội dung quan trọng của quá trình cải cách DNNN - bộ phận không thể thiếu trong thành phần kinh tế NN. Trong đổi mới nền kinh tế một vấn đề lớn được đặt ra là phải .
