Tiền đề lý luận trực tiếp cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học là chủ nghĩa xã hội không tưởng - phê phán đầu thế kỷ XIX Những vấn đề được triết học đặt ra và tìm lời giải đáp trước hết là những vấn đề về thế giới quan Phép biện chứng thừa nhận trong những trường hợp cần thiết, bên cạnh cái “hoặc là . hoặc là.”, còn có cả cái “vừa là . vừa là.” Quan hệ sản xuất là khái niệm dùng để chỉ mối quan hệ giữa người với người trong sở hữu vốn.