Quá trình hình thành và phát triển của các tư tưởng, học thuyết chính trị - pháp lý trong lịch sử nhân loại giống như dòng sông cuộn chảy, luôn phủ nặng phù sa cho những bến bờ Đông, Tây. Không ai có thể sống bằng tư tưởng, chân lý muôn đời là như vậy, nhưng cũng không thể sống thiếu tư tưởng được, và sự thực là, các quốc gia, dân tộc và cả nhân loại này đã và đang lần theo những cơ sở tư tưởng, học thuyết chính trị - pháp lý, kinh tế ấy mà hoạt động với nhau và với tự nhiên để rồi đạt được nhiều thành.