Trong chương này trình bày các hành vi của vật liệu ( chủ yếu là kim loại) dưới tác dụng của lực cơ học bên ngoài, tức là quá trình biến dạng dèo và các đặc trưng của nó. | 49 Chương 2 BIEN DẠNG dẻo va cơ TÍ NH Trong chương này trì nh bày các hành vi của vật liệu chủ yếu là kim loại dư ới tác dụng của lực cơ học bên ngoài tức là quá trì nh biến dạng dẻo và các đặc trưng của nó. Nhờ những hiểu biết cơ bản này có thể rút ra những nguyên lý làm cho vật liệu trở nên bền hơn có cơ tí nh phù hợp với điều kiện làm việc và gia công. Đối với vật liệu đặc biệt là kim loại các bán thành phẩm đ ư ợc cung cấp dư ới dạng dây thanh hì nh ống tấm lá băng. nhờ biến dạng dẻo cán nên rất tiện cho sử dụng. Ở các nhà máy cơ khí chúng thường được qua rèn để tạo phôi có dạng gần giống với sản phẩm trư ớc khi cắt gọt. Việc khảo sát biến dạng dẻo không những giúp hiểu biết chí nh quá trì nh đó mà điều quan trọng nữa là còn làm rõ được bản chất của các đặc trưng cơ tí nh cùng các biện pháp nâng cao sự biến đổi cơ tí nh kèm theo cũng như cách khắc phục những hiệu ứng không thuận. . Biến dạng dẻo và phá hủy . Khái niệm Khi kéo từ từ theo chiều trục một mẫu kim loại tròn dài ta đ ư ợc biểu đổ kéo hay còn gọi là biểu đổ tải trọng hay ứng suất - biến dạng với dạng điển hì nh được trì nh bày ở hì nh . Biểu đổ này cho ta một khái niệm chung về cá c loại biến dạng và phá hủy. Hì nh . Sơ đồ biểu đồ tải trọng -biến dạng điển hì nh của kim loại. - Khi tải trọng đặt vào nhỏ F Fđh độ biến dạng ở đây biểu thị bằng độ giã n dài Al tỷ lệ bậc nhất với tải trọng khi bỏ tải trọng biến dạng mất đi. Biến dạng như vậy đ ư ợc gọi là biến dạng đàn hoi. Ví dụ dư ới tải trọng F1 mẫu bị dài thêm đoạn O1 nhưng khi nhấc bỏ tải trọng đi mẫu lại trở lại kí ch thư ớc ban đầu. 50 - Khi tải trọng đặt vào lớn F Fđh độ biến dạng tăng nhanh theo tải trọng khi bỏ tải trọng biến dạng không bị mất đi mà vẫn còn lại một phần. Biến dạng này đ-ợc gọi là biến dạng dẻo. Ví dụ khi đặt tải trọng Fa mẫu bị kéo dài theo đ - ờng Oea tức bị dài thêm đoạn Oa nh- ng khi bỏ tải trọng mẫu bị co lại theo đ - ờng song song với đoạn thẳng Oe nên cuối cùng vẫn còn bị dài thêm một đoạn Oa phần này chí nh
