Không chỉ Truyện Kiều, tác phẩm chủ yếu của Nguyễn Du, mà có khi chỉ một bài thơ nhỏ của ông cũng có một hoàn cảnh sáng tác riêng, một lịch sử lưu truyền riêng, liên quan đến một khía cạnh tâm sự của nhà thơ ở một thời điểm nhất định, việc hiểu rõ các nhân tố này sẽ là căn cứ cần thiết để hiểu đúng ý nghĩa và giá trị của bài thơ. Tất nhiên người đọc cũng có thể hiểu một tác phẩm theo cách của bà cụ trong thơ Tế Hanh: Tôi về Nghi.