Trong chương này và chương sau, ta sẽ xét các bài toán về hệ nhiều hạt Trường hợp đáng chú ý là hệ hạt đồng nhất, tức là những hạt có cung đặc trưng về khối lượng, điện tích và spin (hệ electron, hẹ proton, .) Trong chương này ta mới chỉ xét vấn đề chung về hệ nhiều hạt, kể cả hệ gồm các hạt khác loại | Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam C¬ häc lîng tö NguyÔn V¨n Khiªm Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Bài 18 HỆ NHIỀU HẠT. SỰ BẢO TOÀN SỐ HẠT, TỔNG NĂNG LƯỢNG VÀ XUNG LƯỢNG Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Trong chương này và chương sau, ta sẽ xét các bài toán về hệ nhiều hạt Trường hợp đáng chú ý là hệ hạt đồng nhất, tức là những hạt có cung đặc trưng về khối lượng, điện tích và spin (hệ electron, hẹ proton, .) Trong chương này ta mới chỉ xét vấn đề chung về hệ nhiều hạt, kể cả hệ gồm các hạt khác loại. Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Điều kiện nhân số bậc tự do. Trước hết ta hãy xem xét câu hỏi sau. Giả sử có một hệ N hạt, mỗi hạt có ba bậc tự do (ví dụ: hạt thứ i có ba toạ độ độc lập xi, yi, zi). Khi nào thì có thể coi rằng hệ N hạt đó có 3N bậc tự do?. Trường hợp đơn giản nhất mà trong đó ta có thể coi như vậy hiển nhiên là trường hợp các hạt độc lập, không tương tác với nhau. Trong trường hợp chúng tương tác với nhau, vấn đề trở nên phức tạp hơn nhiều. Trong nhiều trường hợp, không thể mô tả đầy đủ các tương tác, bởi vì các hạt tương tác với nhau thong qua các trường Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Do tốc độ truyền tương tác là hữu hạn nên tương tác sẽ bị trễ, vì thế sẽ không thể tính toán nổi, đặc biệt khi vận tốc chuyển động của các hạt là lớn Khi đó, trong hệ được xét phải tính đến cả các trường, và số bậc tự do sẽ thay đổi Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chẳng hạn: khi xét các hạt trong một vùng không gian qua lớn và vận tốc chuyển động của các hạt là đủ nhỏ so với vận tốc truyền tương tác, ta có thể coi rằng các hạt nhận tương tác tức thời. Khi đó, có thể coi rằng nếu mỗi hạt có k bậc tự do thì hệ N hạt có Nk bậc tự do, tức là hệ thoả mãn điều kiện nhân số bậc tự do. Trong toàn bộ phần còn lại của chương này, ta sẽ chỉ xét những hệ thoả mãn điều kiện trên. . | Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam C¬ häc lîng tö NguyÔn V¨n Khiªm Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Bài 18 HỆ NHIỀU HẠT. SỰ BẢO TOÀN SỐ HẠT, TỔNG NĂNG LƯỢNG VÀ XUNG LƯỢNG Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Trong chương này và chương sau, ta sẽ xét các bài toán về hệ nhiều hạt Trường hợp đáng chú ý là hệ hạt đồng nhất, tức là những hạt có cung đặc trưng về khối lượng, điện tích và spin (hệ electron, hẹ proton, .) Trong chương này ta mới chỉ xét vấn đề chung về hệ nhiều hạt, kể cả hệ gồm các hạt khác loại. Hong Duc University 307 Le Lai Str. Thanh Hoa City, Thanh hoa, Viet nam Điều kiện nhân số bậc tự do. Trước hết ta hãy xem xét câu hỏi sau. Giả sử có một hệ N hạt, mỗi hạt có ba bậc tự do (ví dụ: hạt thứ i có ba toạ độ độc lập xi, yi, zi). Khi nào thì có thể coi rằng hệ N hạt đó có 3N bậc tự do?. Trường hợp đơn giản nhất mà trong đó ta có thể coi như vậy hiển nhiên là .