Hệ Giao cảm (Sympathetic system) Hệ Đối giao cảm (Para_Sympathetic system) hay hệ phó giao cảm. Cả hai hệ thống này được bắt nguồn từ những nhân thuộc hệ thống thần kinh trung ương (Central Neurvous System _ CNS) | Hệ Thần Kinh Tự Động (Hệ Thần Kinh Thực Vật) Hệ thống thần kinh thực vật (TKTV): Còn được gọi là: Hệ thống thần kinh dinh dưỡng Hệ thống thần kinh tự động (TKTĐ) Hệ thống thần kinh tạng Hệ thống thần kinh không tuỳ ý Thành phần chính của hệ thống TKTV Hệ Giao cảm (Sympathetic system) Hệ Đối giao cảm (Para_Sympathetic system) hay hệ phó giao cảm. Cả hai hệ thống này được bắt nguồn từ những nhân thuộc hệ thống thần kinh trung ương (Central Neurvous System _ CNS) Cơ xương Hệ thống TK ngoại biên Hệ TK bản thể Hệ TKTV (hệ TKTĐ) Hệ TK PHÓ GIAO CẢM Hệ TK GIAO CẢM Tác động chọn lọc Tác động lan tỏa Cơ trơn, tuyến & cơ tim Nguồn: Nguyên uỷ _ Bám tận Từ cuống não hoặc cột sống sợi tiền hạch Đến các cơ quan hiệu ứng (cơ tim, cơ trơn và tế bào các tuyến) Cấu trúc Hệ giao cảm Hệ đối giao cảm Sợi tiền hạch Hạch Sợi hậu hạch Cấu trúc Hệ giao cảm Sợi tiền hạch: Ngắn. Xuất phát từ sợi TK ngực D1 – L3. Tiết Acetyl cholin () Sợi hậu hạch Hạch Hệ đối giao cảm Sợi tiền hạch: Dài. Xuất phát từ sợi dây số III, VII, IX, X và rễ cùng 2,3,4. Tiết Sợi hậu hạch Hạch Cấu trúc Hệ giao cảm Sợi tiền hạch Sợi hậu hạch: Dài. Xuất phát từ hạch, kết thúc tại cơ quan hiệu ứng. Tiết Nor Epinephrine (NE) 1 Sợi tiền hạch tiếp xúc # 20 sợi hậu hạch kích thích thường lan toả. Hạch Hệ đối giao cảm Sợi tiền hạch Sợi hậu hạch: Ngắn. Tiết . 1 Sợi tiền tiếp xúc 1 sợi hậu hạch Kích thích thường khu trú hơn. Hạch Cấu trúc Hệ giao cảm Sợi tiền hạch Sợi hậu hạch Hạch: Chủ yếu là chuỗi hạch dọc 2 bên cột sống. Hạch trước đốt sống đoạn bụng. Chuỗi hạch hạ vị. Hệ đối giao cảm Sợi tiền hạch Sợi hậu hạch Hạch: Hạch nằm trên cơ quan hiệu ứng. Cơ tia mống mắt Nút SA & AV, ht His-Purkinje, cơ tim Tuyến khí phế quản Dạ dày Thận Ruột non Bàng quang, niệu đạo Tuyến dưới lưỡi, dưới hàm, Mang tai Cơ dựng lông Tuyến mồ hôi Mạch máu Hệ TK Giao Cảm Hạch cạnh cột sống Hạch trước cột sống Nguồn: Hệ TK PHÓ GIAO CẢM (Craniosacral Outflow) Genitalia Bladder ĐẠI TRÀNG THẬN Ống mật, Túi mật RUỘT NON DẠ DÀY TUYẾN KHÍ PHẾ QUẢN NÚT SA & AV CƠ VÒNG MỐNG MẮT Lacrimal Gland TUYẾN DƯỚI LƯỠI & DƯỚI HÀM TUÝÊN MANG TAI Nguồn: Hoá chất trung gian dẫn truyền tk Có 2 loại : và NE Nguồn gốc: được tổng hợp và giải phóng từ sợi Cholinergic. NE được giải phóng từ sợi Adrenergic 3 giai đoạn của sự dẫn truyền TK Khi ta kích thích các dây tk thì đầu tận cùng của dây tk sẽ tiết ra HCTGDTTK làm trung gian cho sự dẫn truyền: Giữa sợi tiền hạch và sợi hậu hạch. Giữa dây tk với cơ quan hiệu ứng. 3 giai đoạn của sự dẫn truyền TK Các chất TGDTTK đến màng hậu synap kết hợp tạo phức hợp: Chất TGDT-Rc - “phức hợp chất TGDT-Rc” thay đổi tính thấm của màng với ion Na+ (hoặc K+, Cl- ) ht khử cực màng, tạo điện thế sau synap đưa đến đáp ứng sinh học (vd co thắt cơ, tăng sự bài tiết của tuyến ). 3 giai đoạn của sự dẫn truyền TK Kết thúc tác động của chất TGDTTK: bằng enzyme hoặc bằng cách thu hồi về nơi dự trữ. (1) Cholin được vận chuyển qua màng có sự hổ trợ Na+ (2) được vận chuyển có H+ hỗ trợ giống 1 nguồn năng lượng. SƠ ĐỒ SINH TỔNG HỢP ACETYLCHOLIN () (1) Tyrosin Hydroxylase (2) Dopa_ Decarboxylase (3) Dopa_ β_Hydroxylase COMT: Cathechol – O – Methyl Transferase MAO: Monoamin Oxidase NMN: Normetanephrine SƠ ĐỒ SINH TỔNG HỢP NOR EPINEPHINE RECEPTOR CỦA HỆ ĐỐI GIAO CẢM RECEPTOR CỦA HỆ GIAO CẢM
