Các hoạt động của gen theo nhu cầu của sinh vật để có thể tiến hoá loài đ-ợc kiểm soát và điều hoà chặt chẽ. th-ởng Nobel năm 1962 của Jacob và Monod về điều hoà hoạt động gen ở vi khuẩn (đơn bào): vai trò của gen khởi động, gen điều hoà (tăng c-ờng, ức chế), gen cấu trúc, các đoạn intron, exon, transposon trong tổng hợp protein đã đ-ợc hiểu biết cụ thể. Sự điều hoà này ở sinh vật đa bào cũng đ-ợc nghiên cứu trong hơn 3 thập kỷ qua