Bài giảng "Chương 1 - Chủ nghĩa duy vật biện chứng" do tác giả Trần Đình Phụng biên soạn, bài giảng trình bày các nội dung về: Chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy vật biện chứng; Quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng. nội dung tài liệu chi tiết hơn. | ĐHAG, 2010 I. CHỦ NGHĨA DUY VẬT VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG CHƯƠNG 1. CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG 1. Vật chất 2. Chủ nghĩa duy vật biện chứng – hình thức phát triển cao nhất của chủ nghĩa duy vật 1. Sự đối lập giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm trong việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học II. QUAN ĐIỂM CỦA CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VỀ VẬT CHẤT, Ý THỨC VÀ MỐI QUAN HỆ GIỮA VẬT CHẤT VÀ Ý THỨC Mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức 2. Ý Thức vÊn ®Ò c¬ b¶n cña triÕt häc Mặt thứ nhất Mặt thứ hai Con người có khả năng nhận thức thế giới hay không? VC và YT cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào? YT có trước, YT quyết định VC VC có trước, VC quyết định YT Nhận thức được Không nhận thức được CNDV CNDT Thuyết không thể biết Hium Hegel Kant Vấn đề cơ bản của triết học là gì? Chủ nghĩa duy vật giải quyết vấn đề cơ bản của triết học như thế nào? Chủ nghĩa duy tâm giải quyết vấn đề cơ bản của triết học như thế nào? Khái quát quan điểm duy vật cổ đại về vật chất Nguyên tử Vật chất bản nguyên đầu tiên Vật thể có tính phổ quát Không khí Tính chất, Kết cấu Apay ron Nước Lửa Đặc điểm chung: Trực quan, thô sơ, mộc mạc Ưu điểm: Xuất phát từ chính thế giới để giải thích thế giới - đối lập, chống chủ nghĩa duy tâm, tôn giáo . Phạm trù vật chất Quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy thời cổ đại có ưu điểm và hạn chế gì? Khái quát quan điểm duy vật TK 17 – 18 về vật chất Vật chất bản nguyên đầu tiên Nguyên tử Khối lượng Đặc điểm chung lớn nhất: Mang tính chất máy móc siêu hình Ưu điểm:Ngoài ưu điểm như quan điểm duy vật cổ đại, hơn ở chỗ quan niệm về vật chất dựa trên cơ sở phân tích thế giới. Thành tựu của vật lý học thời cận đại cuối TK 19 đầu 20 Vật lý vi mô với những phát hiện mới Vật chất có cấu trúc Mâu thuẫn với quan niệm cũ về vật chất Khủng hoảng Bất lực, hoang mang Duy tâm lợi dụng Xây dụng quan niệm mới về vật chất Quan niệm về vật chất của chủ nghĩa duy thời cận đại có ưu điểm và hạn chế gì? Lênin đánh giá, nhận xét Vật chất không biến mất, không tiêu tan Giới hạn quan niệm cũ Đồng nhất vật chất với vật thể (dạng cụ thể của vật chất) Đồng nhất vật chất với thuộc tính hay kết cấu của vật thể Cần thay đổi Lênin yêu cầu Khắc phục được hạn chế của chủ nghĩa duy vật cũ Giải quyết triệt để vấn đề cơ bản của triết học Làm rõ quan hệ giữa triết học với khoa học cụ thể Phương pháp định nghĩa mới- đối lập VC với YT Quan niệm mới về vật chất cần phải “Vật chất là một phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trong cảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại , phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác” Phân tích định nghĩa: Phân tích nội dung định nghĩa Vật chất là một phạm trù triết học – có nghĩa là ? Vật chất là “thực tại khách quan được cảm giác chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh” – có nghĩa là ? Vật chất là cái “thực tại khách quan, được đem lại cho con người trong cảm giác tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác” – có nghĩa là ? THẢO LUẬN NHÓM Ý nghĩa của định nghĩa Giải đáp một cách khoa học, duy vật vấn đề cơ bản của triết học Triệt để khắc phục hạn chế của CNDV cũ, bác bỏ CNDT, bất khả tri Khắc phục được khủng hoảng, đem lại niềm tin trong khoa học tự nhiên Tạo tiền đề xây dựng quan điểm duy vật về xã hội, và lịch sử loài người.
