1 ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP HOÀ CHÍ MINH TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC BAÙCH KHOA Nguyeãn Hoaøng Vieät BAÛO VEÄ RÔLE VAØ TÖÏ ÑOÄNG HOÙA TRONG HEÄ THOÁNG ÑIEÄN (Taùi baûn laàn thöù hai, coù söûa chöõa boå sung) NHAØ XUAÁT BAÛN ÑAÏI HOÏC QUOÁC GIA TP HOÀ CHÍ MINH – 2005 .6 LÔØI NOÙI ÑAÀU Trong quaù trình vaän haønh heä thoáng ñieän (HTÑ), chuùng ta coù theå gaëp tình traïng heä thoáng ñieän laøm vieäc khoâng bình thöôøng, söï coá. Nguyeân nhaân coù theå do chuû quan hoaëc khaùch quan. Heä thoáng baûo veä rôle seõ giuùp phaùt hieän caùc tình traïng ñoù ñeå ñeà ra nhöõng bieän phaùp xöû lyù kòp thôøi. Moät trong nhöõng yeâu caàu quan troïng nhaát cuûa ngaønh ñieän laø phaûi cung öùng cho ngöôøi tieâu thuï ñieän naêng vôùi chaát löôïng toát nhaát. Ñeå thoûa maõn yeâu caàu naøy trong heä thoáng ñieän ñöôïc thöïc hieän baèng caùc boä phaän töï ñoäng chöùc naêng. Cuoán saùch BAÛO VEÄ RÔLE VAØ TÖÏ ÑOÄNG HOÙA TRONG HEÄ THOÁNG ÑIEÄN nhaèm trang bò cho baïn ñoïc nhöõng kieán thöùc caên baûn nhaát trong lónh vöïc neâu treân. Cuoán saùch ñöôïc vieát chuû yeáu cho sinh vieân ngaønh Ñieän cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa, caùc tröôøng Kyõ thuaät ñieän, hoïc vieân sau ñaïi hoïc vaø caùc nhaø chuyeân moân ñang laøm vieäc trong lónh vöïc lieân quan coù theå tham khaûo. Giaùo trình naøy ñöôïc chia laøm ba phaàn: Phaàn moät: Caùc nguyeân lyù baûo veä rôle - Tìm hieåu caùc nguyeân lyù thöïc hieän baûo veä caùc phaàn töû heä thoáng ñieän coù tình traïng khoâng bình thöôøng cuõng nhö söï coá xaûy ra trong heä thoáng ñieän; - Tìm hieåu caùc nguyeân taéc coâng ngheä cheá taïo caùc rôle caùc theá heä khaùc nhau. Phaàn hai: Baûo veä caùc phaàn töû trong heä thoáng ñieän Tìm hieåu caùch thöïc hieän, sô ñoà baûo veä caùc phaàn töû heä thoáng ñieän nhö: ñöôøng daây, maùy bieán aùp, maùy phaùt, thanh goùp. Phaàn ba: Töï ñoäng hoùa trong heä thoáng ñieän Tìm hieåu caùc boä phaän töï ñoäng chöùc naêng trong heä thoáng ñieän nhö: töï ñoäng ñoùng trôû laïi nguoàn ñieän, töï ñoäng ñieàu chænh ñieän aùp, taàn soá. Trong laàn in naøy chuùng toâi coù söûa chöõa vaø boå sung cuõng nhö thay ñoåi moät soá chöông muïc so vôùi ñôït in ñaàu tieân. Ñeå boå trôï giuùp cho sinh vieân naém vöõng phaàn lyù thuyeát ñaõ ñöôïc trình baøy trong cuoán saùch naøy, chuùng toâi ñaõ bieân soaïn vaø xuaát baûn cuoán baøi taäp CAÙC BAØI TOAÙN TÍNH NGAÉN MAÏCH BAÛO VEÄ RÔLE VAØ TÖÏ ÑOÄNG HOÙA TRONG HEÄ THOÁNG ÑIEÄN trình baøy toùm taét lyù thuyeát phaàn ngaén maïch, caùc baøi taäp ngaén maïch, baûo veä rôle vaø töï ñoäng hoùa trong heä thoáng ñieän. Thaønh thaät caùm ôn söï ñoùng goùp yù kieán quyù baùu cuûa Thaày Phan Keá Phuùc vaø Coâ Phan Thò Thu Vaân. Raát mong nhaän ñöôïc nhieàu yù kieán ñoùng goùp cuûa quyù ñoàng nghieäp vaø ñoäc giaû. Moïi yù kieán ñoùng goùp xin göûi veà Boä moân Heä thoáng ñieän, Khoa Ñieän - Ñieän töû - Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa - Ñaïi hoïc Quoác qia TP Hoà Chí Minh - 268 Lyù Thöôøng Kieät, Quaän 10, TP Hoà Chí Minh. Ñieän thoaïi: . Xin chaân thaønh caùm ôn. TS Nguyeãn Hoaøng Vieät .2 MUÏC LUÏC LÔØI NOÙI ÑAÀU PHAÀN MOÄT: CAÙC NGUYEÂN LYÙ THÖÏC HIEÄN BAÛO VEÄ RÔLE Chöông 1 CAÙC VAÁN ÑEÀ CHUNG CUÛA BAÛO VEÄ Nhieäm vuï cuûa baûo veä Caùc yeâu caàu cô baûn ñoái vôùi heä thoáng baûo veä Caùc boä phaän cuûa heä thoáng baûo veä 6 7 8 8 8 11 34 34 38 46 60 60 60 65 67 68 68 70 70 71 75 77 80 81 81 88 97 97 99 102 103 Chöông 2 CAÙC KYÕ THUAÄT CHEÁ TAÏO RÔLE BAÛO VEÄ Baûo veä ñöôïc thöïc hieän baèng caùc rôle ñieän cô Söû duïng linh kieän baùn daãn, vi maïch trong caùc sô ñoà baûo veä Baûo veä duøng kyõ thuaät soá vi xöû lyù Nguyeân taéc taùc ñoäng Baûo veä doøng ñieän cöïc ñaïi Baûo veä doøng ñieän caét nhanh Baûo veä doøng ñieän cöïc ñaïi coù kieåm tra aùp Baûo veä doøng ñieän ba caáp Ñaùnh giaù baûo veä quaù doøng ñieän Chöông 3 BAÛO VEÄ QUAÙ DOØNG ÑIEÄN Chöông 4 BAÛO VEÄ DOØNG ÑIEÄN COÙ HÖÔÙNG Nguyeân taéc hoaït ñoäng Phaàn töû ñònh höôùng coâng suaát Baûo veä doøng ñieän coù höôùng