Ch−¬ng 1. Giíi thiÖu Hîp kim khã gia c«ng Hîp kim khã gia c«ng ®−îc ph©n lo¹i dùa theo nhiÒu ®Æc ®iÓm khc nhau : theo nhiÖt ®é nã , theo ®é cøng, theo c¬ tÝnh cña vËt liÖu,. Sau ®©y chóng ta sÏ xÐt mét sè kim lo¹i vµ hîp kim : Kim lo¹i khã VËt liÖu khã nãng lµ cc lo¹i kim lo¹i cã nhiÖt ®é nãng T 1539 oC hoÆc cc kim lo¹i kÕt hîp víi cc nguyªn tè hîp kim khc. Zr = 1855 oC Cr = 1875 oC VÝ dô : Ti = 1672 oC o o Hf = 1975 C Nb = 2415 oC V = 1900 C Ta = 2996 oC Tc = 2700 oC Mo = 2610 oC W = 3410 oC Re = 3180 oC ThÐp hîp kim ThÐp hîp kim ®−îc chia ra theo nhiÒu dÊu hiÖu khc nhau: ThÐp chÞu ¨n mßn trong cc m«i tr−êng khc nhau. ThÐp bÒn nhiÖt . ThÐp chÞu nhiÖt. ThÐp cã ®é bÒn cao. Hîp kim bét kim lo¹i. Hîp kim cøng . • Hîp kim do biÕn cøng • Hîp kim ®−îc chÕ t¹o víi nh÷ng thµnh phÇn cc chÊt khc nhau. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Cc hîp kim ®Æc biÖt khc 1. ThÐp ®Æc biÖt cã nhiÖt ®é lµm viÖc ®Õn 700 oC. 2. Hîp kim bÒn nhiÖt trªn nÒn Niken ( NhiÖt ®é lµm viÖc ®Õn 1100 oC ) 3. Hîp kim nÒn Mo vµ Nb cã nhiÖt ®é lµm viÖc ®Õn 1500 oC. 4. Hîp kim nÒn v«nfram ( W) cã nhiÖt ®é lµm viÖc ®Õn 2000 oC. 5. ThÐp hîp kim chÞu ¨n mßn . Trong thùc tÕ cã 3 nhãm chÝnh sau ®©y : Nhãm I - ThÐp chÞu ¨n mßn hîp kim thÊp cã ®é bÒn cao Tªn nguyªn tè Thµnh phÇn % C 0,25 0,45 Cr 160 KG/mm2. γ = 4,51 Tû bÒn K = 34,5 §Æc biÖt hîp kim ti tan cßn cã tÝnh chÞu ¨n mßn trong cc lo¹i m«i tr−êng cao nªn ®−îc øng dông rÊt réng . = 39 KG/mm2. Hîp kim nh«m AlMg6 σB γ = 2,7 HÖ sè tû bÒn lµ K = 14,4 Chóng ta cã thÓ so snh víi thÐp th«ng th−êng : = 38 KG/mm2. ThÐp CT38 σB γ = 7,87 g/cm3. HÖ sè tû bÒn lµ K = 4,8 TÝnh chÊt cña mét sè kim lo¹i nguyªn chÊt khã vµ khã gia c«ng cc tÝnh chÊt cña cc kim lo¹i khã nãng vµ cc nguyªn tè hîp kim 1-4 §Æc tÝnh Khèi l−îng riªng NhiÖt ®é nãng NhiÖt ®é bay h¬i HÖ sè në v× nhiÖt Giíi h¹n bÒn §é dµi t−¬ng ®èi §é cøng Brinel §¬n vÞ tÝnh G/cm3 o C o C x 10. KG/mm2 % HB Be 1,84 1283 2450 11,6 40-60 0,2-2 60-85 V W 6,11 19,3 1900 3410 3400 5930 10,6 4,0 22-48 100-120 17 0 70 350 Hf 13,31 2222 5400 5,9 40-45 30 120 Co Si Mn Mo Ni 8,92 2,33 7,4 10,2 8,91 1495 1412 1245 2625 1425 3100 2600 2150 4800 3080 12,08 6,95 23 5,49 13,3 50 70 70 28-30 5 0 30 40 125 240 125 65-70 2 .§Æc tÝnh Khèi l−îng riªng NhiÖt ®é nãng NhiÖt ®é bay h¬i HÖ sè në v× nhiÖt Giíi h¹n bÒn §é dµi t−¬ng ®èi §é cøng Brinel §¬n vÞ tÝnh G/cm3 o C o C x 10. KG/mm2 % HB Nb 8,57 2500 5127 7,1 30-45 20 75 Re 21 3180 5900 6,8 50 24 250 1-5 Ta Ti Cr Zr Ghi chó 16,6 4,51 7,19 6,45 2996 1668 1910 1860 5300 3277 2469 3700 6,6 8,3 6,7 6,3 45-55 40-45 30-35 25 25-35 30-40 15 15-30 45-125 130-150 100 65 TÝnh chÊt cña mét sè cc bÝt, Borit, Silixit, Nitrit 1-6 Thµnh phÇn Cc bon C% Khèi l−îng riªng G/cm3 o T nc C HÖ sè truyÒn dÉn Cal/(. o nhiÖt C) HÖ sè në nhiÖt x 10(-6) §é cøng HRA HRA Borits ( + B ) Bo Khèi l−îng riªng T nc HÖ sè truyÒn dÉn nhiÖt HÖ sè në nhiÖt x 10e(-6) §é cøng HRA Thµnh phÇn B% G/cm3 o C cal/() Cc bÝt Ti Zr Hf V Nb Ta Cr Mo W 20,05 11,64 6,31 19,08 11,45 6,22 13,34 5,89 6,13 4,94 6,60 12,65 5,50 7,82 14,50 6,74 9,06 17,13 3150 3420 3700 2850 3600 3880 1895 2410 2790 0,069 0,09 0,07 0,09 0,04 0,
