Bài giảng Máy điện - Chương I: Máy biến áp đặc biệt, trình bày các nội dung chính: máy biến áp xoay sin, định nghĩa và công dụng, máy biến áp xoay sin-cos, máy biến áp đo lường, máy biến áp đo điện áp, máy biến áp chỉnh lưu. Đây là tài liệu tham khảo dành cho sinh viên ngành Điện. | Chương 1: Máy biến áp đặc biệt 1-1 Máy biến áp xoay sin; MBA xoay sin-cos Định nghĩa và công dụng + Là MBA có điện áp ra phụ thuộc góc quay của ro to Nếu biên độ điện áp ra phu thuộc vào sin của góc quay: biến áp xoay sin : u = Umsinαsinωt Nếu biên độ điện áp ra phu thuộc vào cosin của góc quay: biến áp xoay cosin: u=Umcosαsinωt Biến áp xoay tuyến tính: biên độ điện áp ra phụ thuộc tuyến tính vào góc xoay u=KαUmsinωt + công dụng: Đo góc sai lệch 2. Cấu tạo chung Cấu tạo giống đckđb ro to dây cuốn hai pha + Phần tĩnh stato: hai cuộn dây thông số giống nhau; đặt lệch nhau 900 điện, thường ký hiệu K1- K2; S1-S2. + Phần quay roto: hai cuộn dây thông số giống nhau, lệch nhau 900 điện như stato. K S B A 3. MBA xoay sin MBA xoay sin 2 cuộn dây sơ cấp (stator) Ws ( trục d); thứ cấp (rotor) Wa . Vị trí ban đầu trục 2 cuộn dây vuông góc (Wa trùng trục ngang q) Điện áp sơ cấp us = Um sinωt Điện áp thứ cấp khi trục 2 cuộn dây trùng nhau đạt cực đại. Khi hai cuộn dây vuông góc bằng 0. Pt điện áp . | Chương 1: Máy biến áp đặc biệt 1-1 Máy biến áp xoay sin; MBA xoay sin-cos Định nghĩa và công dụng + Là MBA có điện áp ra phụ thuộc góc quay của ro to Nếu biên độ điện áp ra phu thuộc vào sin của góc quay: biến áp xoay sin : u = Umsinαsinωt Nếu biên độ điện áp ra phu thuộc vào cosin của góc quay: biến áp xoay cosin: u=Umcosαsinωt Biến áp xoay tuyến tính: biên độ điện áp ra phụ thuộc tuyến tính vào góc xoay u=KαUmsinωt + công dụng: Đo góc sai lệch 2. Cấu tạo chung Cấu tạo giống đckđb ro to dây cuốn hai pha + Phần tĩnh stato: hai cuộn dây thông số giống nhau; đặt lệch nhau 900 điện, thường ký hiệu K1- K2; S1-S2. + Phần quay roto: hai cuộn dây thông số giống nhau, lệch nhau 900 điện như stato. K S B A 3. MBA xoay sin MBA xoay sin 2 cuộn dây sơ cấp (stator) Ws ( trục d); thứ cấp (rotor) Wa . Vị trí ban đầu trục 2 cuộn dây vuông góc (Wa trùng trục ngang q) Điện áp sơ cấp us = Um sinωt Điện áp thứ cấp khi trục 2 cuộn dây trùng nhau đạt cực đại. Khi hai cuộn dây vuông góc bằng 0. Pt điện áp thứ cấp khi không tải: Ua = Wa/Ws sinαUm sinωt = k(α).us Khi có tải: trong Wa có từ thông Фa = Фad+ Фaq Фad= Фacosα Фaq= Фasinα Thành phần Фaq gây tự cảm trong cuộn dây A, làm sụt áp và gây sai lệch quan hệ điện áp ra không phải theo luật sin góc lệch, nên người ta ít sử dụng biến áp xoay hai cuộn dây 4. Máy biến áp xoay sin-cos Mục đích: Giảm sai số do giảm được thành phần từ thông ngang trục do tác dụng ngược nhau của hai thành phần từ thông ngang trục hai cuộn dây. Sơ đồ dây quấn MBA xoay sin-cos 5. Đối xứng hóa biến áp xoay sin-cos Mục tiêu: Triệt tiêu thành phần từ thông ngang trục cuộn dây, bảo đảm điện áp ra phụ thuộc đúng theo luật sin hoặc cos của góc lệch. Đối xứng hóa thứ cấp: Lựa chọn tổng trở tải để từ thông tổng ngang trục bằng 0 Zat= Zbt b. Đối xứng hóa sơ cấp Lựa chọn tổng trở sơ cấp để từ thông tổng ngang trục bằng 0: Zng = Zkt Khi nguồn công suất lớn ( Zng=0 thì ngắn mạch cuộn K) MBA đo lường 1. MBA đo điện áp Công dụng Cấu tạo ứng dụng trong các hệ TĐ 2. Biến dòng Công dụng Cấu tạo ứng dụng trong các hệ TĐ Máy biến áp chỉnh lưu Đặc điểm làm việc của MBA chỉnh lưu Phương pháp tính công suất MBA chỉnh lưu Bảng kết quả 1/2T 1/2T điểm 0 Cầu 1 pha 3 pha trung tính Cầu 3 pha U2/U0 2,22 2x1,11 1,11 0,855 0,43 I2/I0 1,57 0,785 1,11 0,58 0,815 I1/I0 1,5/KT 1,11/KT 1,11/KT 0,48/KT 0,815/KT Pba/P0 3,5 1,48 1,23 1,35 1,045
