Bài giảng Tổn thương cơ bản của tế bào và mô do BS. Nguyễn Hồng Phong biên soạn giới thiệu tới các bạn về cấu trúc cơ bản của tế bào; phì đại tế bào; tăng sản; teo đét tế bào; chuyển sản; tích tụ tế bào; thâm nhập tế bào; chết tế bào cùng một số kiến thức khác. Đây là tài liệu phục vụ cho các bạn chuyên ngành Y học. | TỔN THƯƠNG CƠ BẢN CỦA TẾ BÀO VÀ MÔ Bs. NGUYỄN HỒNG PHONG CẤU TRÚC CƠ BẢN CỦA TẾ BÀO PHÌ ĐẠI TẾ BÀO Thường ở bào tương, hiếm khi ở nhân, có thể khả hồi hoặc không Tăng khối lượng tế bào. Tăng kích thước tế bào Sinh lý. Thích nghi. Bù trừ. Hoạt động nội tiết. NGUYÊN NHÂN GÂY PHÌ ĐẠI PHÌ ĐẠI TB SINH LÝ PHÌ ĐẠI DO THÍCH NGHI Tâm thất trái phì đại trong bệnh tăng HA. Vách dạ dày phì đại do hẹp môn vị. PHÌ ĐẠI DO BÙ TRỪ Cơ quan đôi PHÌ ĐẠI DO HOẠT ĐỘNG NỘI TIẾT Nữ hóa tuyến vú NMTC dưới tác động của estrogen TĂNG SẢN TEO ĐÉT TẾ BÀO Giảm thiểu khối lượng và kích thước tế bào. Bào tương bị giảm thiểu rõ rệt. Nhân lại tương đối bình thường. Thường có kèm thoái hóa tế bào. Thiếu dinh dưỡng, đói ăn. Thiếu hoạt động. Tổn thương thần kinh. Thiếu oxy. CÁC NGUYÊN NHÂN GÂY TEO ĐÉT Sinh lý. Rối loạn nội tiết. SINH LÝ THIẾU DƯỠNG, ĐÓI ĂN. 1945 THIẾU HOẠT ĐỘNG TỔN THƯƠNG THẦN KINH THIẾU OXY. RỐI LOẠN NỘI TIẾT. Oestrogen gây teo đét ống sinh tinh TB hoặc mô này Thay đổi hình thái và chức năng. TB hoặc mô khác CHUYỂN SẢN VIÊM NGUYÊN NHÂN CHUYỂN SẢN RL ding dưỡng YT hóa học RL nội tiết CHUYỂN SẢN THƯỢNG MÔ. Chuyển sản malpighi ở cổ trong cổ tử cung Nội mạc tử cung chuyển sản thành tế bào có lông chuyển. Chuyển sản ruột trong bệnh thực quản Barrett. CHYỂN SẢN LIÊN KÊT. Viêm cơ: Mô cơ có thể chuyển sản xương, sụn. MLK vách động mạch có thể chuyển sản xương. U tuyến đa dạng TMT mô đệm sợi có thể chuyển sản thành sụn, xương. sụn trong u tinh hoàn. TÍCH TỤ TẾ BÀO TT ở bào tương và các bào vật KT, KL tế bào BT, phì đại or teo đét Là tổn thương khả hồi Nặng và kéo dài gây hoại tử TB THOÁI HÓA HẠT. Có những hạt nhỏ li ti trong bào tương. THOÁI HÓA KHOANG BÀO. Có các khoang, hốc ở trong bào tương. THOÁI HÓA MỠ. Xuất hiện các hạt mỡ bất thường trong bào tương, ty thể THOÁI HÓA GLYCOGEN Bào tương chứa những hạt glycogen kèm giáng hóa các protein cấu trúc Glycogen Hemoglobin Melanin Hemosiderin Bụi than, bụi khoáng Sắc tố dùng xăm da Mãnh vụn oxyd sắt, chì. THẤM NHẬP TẾ BÀO Lipofusin Sinh lý Bệnh lý Xảy ra thường xuyên ở mọi tế bào. Gọi là hoại tử sinh học = chết tb theo lập trình (apoptosis). Khi có tác nhân nguy hại cho cơ thể. Gọi là hoại tử. Chết tế bào CHẾT TẾ BÀO THEO LẬP TRÌNH Hoại sinh học. Đhòa mật độ & TB những TB không cần thiết tương hỗ & trái ngược với TB Tạo phôi, tạo dáng và PT cơ thể Nội mạc tử cung bị bong ra trong chu kỳ KN Vật lý: CT cơ học, nhiệt, áp suất. Hóa học: các chất nội, ngoại tạo; ô nhiểm Độc tố sinh vật: VK, virus, nấm, KST Các bệnh viêm, miễn nhiễm & tự miễn. Biến đổi gen, thiếu nhiều enzym HOẠI TỬ Rối loạn tuần hoàn máu. Màng nhân thu nhỏ, tăng sắc, màng nhân răn rúm không đều. Dần dần nhân có thể biến mất. Hiện tượng nhân đông: 01 Hiện tượng nhân vỡ: 02 Hiện tượng nhân tan: Màng nhân có thể rách vỡ, nhân vụn rời. 03 DẤU HIỆU HOẠI TỬ TẾ BÀO HT Canxi hóa HT Hoại thư HT Tơ huyết HT Mỡ HT Đông HT Bã đậu HT Nước HT Chảy máu Các dạng hoại tử HOẠI TỬ NƯỚC HOẠI TỬ ĐÔNG HOẠI TỬ MỠ HOẠI TỬ BÃ ĐẬU HOẠI TỬ CHẢY MÁU HOẠI TỬ TƠ HUYẾT HOẠI TỬ HOẠI THƯ
