Bài giảng Chấn thương tá tụy trình bày về dịch tễ học, độ nặng, phân bố thương tổn, điều trị chấn thương tá tụy. Bài giảng hữu ích cho các bạn chuyên ngành Y học và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này. | Chấn thương tá-tụy Tổng quan Hiếm, là loại thương tổn nặng Do sự phức tạp về giải phẫu của cơ quan Nguy cơ đặc biệt: viêm tụy cấp Dịch tễ học Từ 1 đến 6% những chấn thương bụng Chấn thương bụng kín (tai nạn giao thông) Dây an toàn Va đập trực tiếp (gối đệm tựa trên cột sống) Ghi-đông xe đạp (trẻ em) Chấn thương hở : USA Thương tổn đi kèm : 90% số trường hợp Độ nặng Thương tổn đi kèm xuất huyết : 5 đến 30% số trường hợp Chẩn đoán trễ làm tiên lượng xấu đi Bệnh suất liên quan tới thương tổn của ống tụy chính Phân bố thương tổn Xếp hạng thương tổn Xếp độ thương tổn theo Lucas Dập hoặc rách kèm thương tổn nhu mô tối thiểu, ống Wirsung nguyên vẹn, không tổn thương tá tràng Rách, thủng hoặc đứt hoàn toàn thân đuôi tụy với thương tổn ống Wirsung. Không tổn thương tá tràng Dập nát, thủng hoặc đứt hoàn toàn đầu tụy. Không tổn thương tá tràng Thương tổn kết hợp tá-tụy; thương tổn tụy giới hạn Thương tổn kết hợp tá-tụy. Tổn thương tụy nặng (đứt ống Wirsung) Quyết định điều trị 2 tình huống Cần phải mở bụng cấp cứu (chảy máu, viêm phúc mạc) Không cần mở bụng cấp cứu (ổn định) Trong 2 trường hợp Đứt ống tụy chính Wirsung ? Tổn thương tá tràng ? Quyết định điều trị - mở bụng Mở bụng cấp cứu vì chảy máu ++ hoặc thương tổn ống tiêu hóa Chảy máu nhiều, truyền hơn 5 đv HCL, hạ thân nhiệt + toan máu Mở bụng xử trí tạm: chẹn gạc, cầm máu đơn giản, dẫn lưu. Đặc biệt: cắt khối tá-tụy ko phục hồi lưu thông Hồi sức, CT, MRI? Thuyên tắc mạch? ERCP? Tổn thương ống Wirsung? Tổn thương tá tràng Huyết động ổn định hoặc đã được ổn định Thám sát xoang bụng kèm với khối tá-tụy Chắc chắn hoặc nghi ngờ ++ tổn thương ống Wirsung ống Wirsung nguyên vẹn vùng đầu tụy vùng thân-đuôi Dẫn lưu tụy Chỉnh sửa tá tràng: Khâu Nối tắt Tá tràng nguyên vẹn: -dẫn lưu tụy ++++ -dẫn lưu mật tùy nghi -cắt khối tá-tụy: trường hợp đặc biệt Tá tràng tổn thương: -khâu tá tràng -nối tá-hỗng tràng -cắt khối tá-tụy (2 thì) Tình trạng tại chỗ ổn: -cắt thân đuôi tụy -cắt thân đuôi tụy + lách Tình trạng tại chỗ xấu: (viêm tụy nặng): -dẫn lưu rộng Cây quyết định trong chấn thương tá-tụy, mở bụng điều trị Quyết định điều trị: mở bụng Lâm sàng không rõ ràng, xét nghiệm sinh hóa không đặc hiệu Làm thêm các xét nghiệm hình ảnh Siêu âm, CT, MRI, ERCP Quyết định điều trị: bảo tồn Trả lời cho câu hỏi: ống Wirsung có bị đứt không ? Tính nguyên vẹn của ống Wirsung, không tổn thương tá tràng Theo dõi trong môi trường ngoại khoa Tổn thương ống Wirsung Nếu là ống Wirsung đoạn đầu tụy, ưu tiên đặt stent qua nội soi Nếu là ống Wirsung ở thân hay đuôi, nên đặt ra vấn đề cắt tụy Quyết định điều trị: bảo tồn Xử trí những dạng «đến muộn » Viêm tụy cấp, tụ mủ vùng tụy, nang giả tụy chèn ép Điều trị gần như trong viêm tụy cấp « cổ điển» Dinh dưỡng, chống nhiễm trùng, dẫn lưu ổ tụ dịch và nang giả tụy Kết luận Phương tiện điều trị quan trọng Hồi sức, điều trị nội soi, điều trị bằng HA học can thiệp, mở bụng xử trí « nhanh » Tính đến những thương tổn kết hợp Tá tràng và mạch máu Cố gắng tìm bằng chứng thương tổn đứt ống tụy Tình trạng nặng khi chẩn đoán trễ
