Nội dung chính của bài viết này gồm: Vài nét về mô hình ngôn ngữ học tạo sinh do N. Chomsky khởi xướng, mô hình lý thuyết biến thể phạm trù sơ khởi, mô hình lý thuyết biến thể phạm trù đương đại, mộ tinh tế và sức mạnh của Lý thuyết biến thể phạm trù.