Chương 5 của bài giảng Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin trình bày về học thuyết giá trị thặng dư. Chương này gồm có các nội dung sau: Sự chuyển hóa của giá trị thặng dư thành tư bản – tích lũy tư bản, quá trình lưu thông của tư bản và giá trị thặng dư; các hình thái tư bản và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư;. . | IV. SỰ CHUYỂN HÓA CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ THÀNH TƯ BẢN – TÍCH LŨY TƯ BẢN. 1/ Thực chất và động cơ của tích lũy tư bản. Tái sản xuất: quá trình sản xuất được lặp đi lặp lại và tiếp diễn một cách ; liên tục không ngừng TÁI SX GiẢN ĐƠN Là quá trình sx được lặp lại với quy mô như cũ. TÁI SX MỞ RỘNG Là quá trình sx được lặp lại với quy mô lớn hơn trước Tích lũy tư bản là sự chuyển hóa trở lại của giá trị thặng dư thành tư bản. Thực chất của tích lũy tư bản là sự chuyển hóa một phần giá trị thặng dư thành tư bản hay quá trình tư bản hóa giá trị thặng dư để tái đầu tư và mở rộng sản xuất. M m1(tiêu dùng) m2 (tích lũy) Những nhân tố ảnh hưởng đến quy mô tích lũy tư bản: + Nếu M không đổi thì quy mô tích lũy của tư bản phụ thuộc vào tỷ lệ phân chia m1 và m2. + Nếu tỷ lệ phân chia giữa m1 và m2 được xác định thì quy mô tích lũy tư phụ thuộc vào M. Trong trường hợp này M phụ thuộc vào - Trình độ bóc lột sức lao động. - Trình độ năng suất lao động xã hội. Sự chênh lệch giữa tư bản được sử dụng và tư bản đã tiêu dùng. Quy mô của tư bản ứng trước. 2/ Tích tụ và tập trung tư bản. + Tích tụ tư bản là sự tăng thêm của quy mô tư bản cá biệt bằng cách tư bản hóa giá trị thặng dư trong một xí nghiệp nào đó, nó là kết quả trực tiếp của tích lũy tư bản. NHÀ TƯ BẢN TĂNG QUY MÔ SẢN XUẤT CÁ BiỆT + Tập trung tư bản là sự tăng thêm quy mô của tư bản cá biệt bằng cách hợp nhất những tư bản cá biệt có sẳn trong xã hội thành một tư bản cá biệt khác lớn hơn. Phân biệt tích tụ và tập tư bản. Tích tụ tư bản: A2- USD A - USD USD USD A3- USD A4 – USD Tập trung tư bản USD USD TÍCH TỤ TƯ BẢN TẬP TRUNG TƯ BẢN ĐỀU LÀM TĂNG QUY MÔ TƯ BẢN CÁ BiỆT NGUỒN TÍCH TỤ LÀ GIÁ TRỊ THẶNG DƯ NGUỒN TẬP TRUNG LÀ NHỮNG TƯ BẢN CÁ BiỆT CÓ SẲN TRONG XÃ HỘI TĂNG QUY MÔ TBCB VÀ XH CHỈ TĂNG QUY MÔ TBCB Mối quan hệ giữa tích tụ và tập trung tư bản. + Tích tụ tư bản làm tăng thêm quy mô và sức mạnh của tư bản cá biệt, do | IV. SỰ CHUYỂN HÓA CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ THÀNH TƯ BẢN – TÍCH LŨY TƯ BẢN. 1/ Thực chất và động cơ của tích lũy tư bản. Tái sản xuất: quá trình sản xuất được lặp đi lặp lại và tiếp diễn một cách ; liên tục không ngừng TÁI SX GiẢN ĐƠN Là quá trình sx được lặp lại với quy mô như cũ. TÁI SX MỞ RỘNG Là quá trình sx được lặp lại với quy mô lớn hơn trước Tích lũy tư bản là sự chuyển hóa trở lại của giá trị thặng dư thành tư bản. Thực chất của tích lũy tư bản là sự chuyển hóa một phần giá trị thặng dư thành tư bản hay quá trình tư bản hóa giá trị thặng dư để tái đầu tư và mở rộng sản xuất. M m1(tiêu dùng) m2 (tích lũy) Những nhân tố ảnh hưởng đến quy mô tích lũy tư bản: + Nếu M không đổi thì quy mô tích lũy của tư bản phụ thuộc vào tỷ lệ phân chia m1 và m2. + Nếu tỷ lệ phân chia giữa m1 và m2 được xác định thì quy mô tích lũy tư phụ thuộc vào M. Trong trường hợp này M phụ thuộc vào - Trình độ bóc lột sức lao động. - Trình độ năng suất lao động xã hội. Sự chênh lệch giữa tư bản được sử dụng và tư
