bài giảng "Chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não" để nắm bắt nội dung chi tiết về hội chứng thiếu sót chức năng não khu trú hơn là lan toả, xẩy ra đột ngột, tồn tại quá 24 giờ hoặc tử vong trong vòng 24 giờ, loại trừ nguyên nhân sang chấn não,. | Chăm sóc bệnh nhân tai biến mạch máu não Ths Nguyễn Thanh Bình Bộ môn Thần kinh- ĐH Y Hà nội Định nghĩa Là một hội chứng thiếu sót chức năng não khu trú hơn là lan toả, xẩy ra đột ngột, tồn tại quá 24 giờ hoặc tử vong trong vòng 24 giờ, loại trừ nguyên nhân sang chấn não. Phân loại Xuất huyết não: vỡ mạch Nhồi máu não: tắc mạch Xuất huyết dưới nhện Viêm tắc tĩnh mạch não Các yếu tố nguy cơ: THA, ĐTĐ, tăng lipid máu, tăng acid uric, dị dạng mạch máu não, bệnh về máu, xơ vữa động mạch, bệnh lí van tim (cục máu đông từ tim lên gây tắc mạch), tiến sử hút thuốc lá, uống rượu Triệu chứng Hôn mê (±), Liệt nửa người, liệt mặt cùng bên hoặc khác bên. Phản xạ gân xương giảm hoặc mất bên liệt, Babinski/Hoffmann (+). Thất ngôn, liệt hầu họng. Rối loạn cơ tròn, Rối loạn dinh dưỡng: loét. Điều trị - Điều trị dự phòng: yếu tố nguy cơ. - Khi có TBMMN: Điều trị sớm (24h đầu). + Duy trì chức năng sống + Chăm sóc tích cực - Phòng chống TBMMN tái phát. Chăm sóc Mục đích Ngăn chặn tử vong do đột quỵ Duy trì hô hấp, tuần hoàn, bài tiết. Ngăn ngừa biến chứng. PHCN, hạn chế di chứng. GDSK và các biện pháp tự theo dõi, chăm sóc cho gia đình BN. Chăm sóc Nhận định tình trạng Tình trạng cấp cứu : Đánh giá các dấu hiệu sinh tồn. - Hỏi và khám bệnh. Chăm sóc Lập kế hoạch chăm sóc Theo dõi dấu hiệu sinh tồn Thực hiện y lệnh của bác sỹ Vệ sinh thân thể Phòng và chống loét Nuôi dưỡng PHCN, hạn chế di chứng GDSK, hướng dẫn chăm sóc và luyện tập Chăm sóc 1. Theo dõi dấu hiệu sinh tồn: HA, nhịp tim, nhịp thở, nước tiểu Cách thức theo dõi: tần suất theo dõi Báo cáo đầy đủ và chính xác, kịp thời Chăm sóc 2. Thực hiện y lệnh: Thuốc: thời gian dùng thuốc, đường dùng Xét nghiệm: chọc dò tuỷ sống điện tim, điện não Chăm sóc 3. Vệ sinh thân thể và chăm sóc các cơ quan: Vệ sinh răng miệng, lau người: 2-3 lần/ngày Thay ga, quần áo: ≥ 1 lần/ngày Tắm, gội đầu 3 ngày/lần BN hôn mê, có sonde tiểu, chọc tuỷ sống: CS theo quy trình kỹ thuật Vỗ rung vùng ngực, lưng long đờm, tăng cường tuần hoàn ngoại biên Chăm sóc 4. Phòng chống loét: Nằm đệm nước hoặc giữ ga giường khô, không có nếp nhăn, trở mình cho BN 2h/lần Điều trị vết trợt ngay Cắt lọc, làm sạch và băng vết loét hoại tử Đảm bảo dinh dưỡng: 1-1,5g protid/kg/ngày 30-50 calo/kg/ngày Chăm sóc 5. Nuôi dưỡng: Nước uống hàng ngày: Vnv = Vnt + (300+500ml) – Vdt Ăn: + Ăn nhiều bữa trong ngày + Bổ sung vitamin nhóm A, B, C + Chế biến TA đảm bảo vệ sinh, cân đối khẩu phần: Protid/Lipid/Glucid = 1:1:4 Chăm sóc 6. Phục hồi chức năng, hạn chế di chứng: - Càng sớm càng tốt Tập PHCN và hướng dẫn cho BN Đề phòng biến chứng viêm tắc tĩnh mạch: sưng, nóng đỏ vùng da ở tay, chân Chăm sóc 7. GDSK, hướng dẫn chăm sóc và tập luyện: - Hướng dẫn cho BN và gia đình: + Chế độ CS, VS hàng ngày + Chế độ ăn uống và thuốc men hàng ngày + Luyện tập + Tránh các yếu tố gây TBMMN: stress, ráng sức, lạnh đột ngột, rượu + Xử lý kịp thời nếu có những dấu hiệu báo trước: nhức đầu, chóng mặt, ù tai, tê chân tay - Theo dõi chính xác, đầy đủ, báo ngay cho BS nếu có bất thường. Đánh giá quá trình chăm sóc BN không bị mắc các biến chứng (nhiễm khuẩn, loét, teo cơ cứng khớp ) Toàn trạng tiến triển tốt lên Được nuôi dưỡng đảm bảo, biểu hiện không sụt cân Gia đình BN yên tâm, cộng tác với nhân viên y tế
