Các quốc gia mới gia nhập EU(NMS) hầu hết là các bạn hàng truyền thống của Việt Nam, từng gắn bó trong nhiều thập kỷ tồn tại của Hội đồng tương trợ Kinh tế(SEV). Tuy nhiên, sau cuộc khủng hoảng kinh tế chính trị ở Đông Âu, Liên Xô sụp đổ, khối SEV giải thể, quan hệ Việt Nam với các nước này chuyển sang giai đoạn hợp tác trên cơ sở kinh tế thị trường. Những năm đầu, mối quan hệ này giảm sút nghiêm trọng chủ yếu vì những khó khăn kinh tế do khủng hoảng gây ra, cùng sự thay đổi mục tiêu và cơ chế hợp tác.
