Bài giảng Kỹ thuật chung về thu hái, phơi sấy, chế biến sơ bộ và bảo quản dược liệu - Đoàn Hữu Văn với mục tiêu trình bày kỹ thuật trong thu hái, phơi sấy, chế biến sơ bộ, bảo quản dược liệu; đồng thời nêu nguyên nhân chính ảnh hưởng đến chất lượng dược liệu và biện pháp khắc phục. | KỸ THUẬT CHUNG VỀ THU HÁI, PHƠI SẤY, CHẾ BIẾN SƠ BỘ VÀ BẢO QUẢN DƯỢC LIỆU ĐOÀN HỮU VĂN MỤC TIÊU Trình bày kỹ thuật trong thu hái, phơi sấy, chế biến sơ bộ, bảo quản dược liệu Nêu nguyên nhân chính ảnh hưởng đến chất lượng dược liệu và biện pháp khắc phục Thu hái dược liệu Theo nguyên tắc ? 3 đúng: -Đúng dược liệu -Đúng bộ phận dùng -Đúng thời điểm Thu hái dược liệu Chia 4 nhóm: ( 7 phút) Nhóm 1: Dược liệu là Rễ , Thân rễ, Rễ củ, Thân gỗ Nhóm 2: Toàn cây,Vỏ cây Nhóm 3: Lá cây, Búp cây, Hoa Nhóm 4: Quả, Hạt, dược liệu chứa chất độc Thu hái dược liệu Rễ, Thân Rễ, Rễ Củ Cây sống hàng năm: lá ngả màu vàng, quả đã già Cây sống nhiều năm: cuối thu sang đông Thân gỗ Mùa đông Thu hái dược liệu Toàn cây Cây bắt đầu ra hoa Vỏ cây Mùa xuân Thu hái dược liệu Lá cây Lúc cây sắp ra hoa Búp cây Mùa xuân, hái búp kèm 1-2 lá non chưa xòe Hoa Hoa sắp nở Thu hái dược liệu Quả Quả sắp chín Quả còn ương (sa nhân) Hạt Quả chín già Quả khô tự mở hái trước lúc khô hẳn Dược liệu chứa chất độc Trang bị đầy đủ . | KỸ THUẬT CHUNG VỀ THU HÁI, PHƠI SẤY, CHẾ BIẾN SƠ BỘ VÀ BẢO QUẢN DƯỢC LIỆU ĐOÀN HỮU VĂN MỤC TIÊU Trình bày kỹ thuật trong thu hái, phơi sấy, chế biến sơ bộ, bảo quản dược liệu Nêu nguyên nhân chính ảnh hưởng đến chất lượng dược liệu và biện pháp khắc phục Thu hái dược liệu Theo nguyên tắc ? 3 đúng: -Đúng dược liệu -Đúng bộ phận dùng -Đúng thời điểm Thu hái dược liệu Chia 4 nhóm: ( 7 phút) Nhóm 1: Dược liệu là Rễ , Thân rễ, Rễ củ, Thân gỗ Nhóm 2: Toàn cây,Vỏ cây Nhóm 3: Lá cây, Búp cây, Hoa Nhóm 4: Quả, Hạt, dược liệu chứa chất độc Thu hái dược liệu Rễ, Thân Rễ, Rễ Củ Cây sống hàng năm: lá ngả màu vàng, quả đã già Cây sống nhiều năm: cuối thu sang đông Thân gỗ Mùa đông Thu hái dược liệu Toàn cây Cây bắt đầu ra hoa Vỏ cây Mùa xuân Thu hái dược liệu Lá cây Lúc cây sắp ra hoa Búp cây Mùa xuân, hái búp kèm 1-2 lá non chưa xòe Hoa Hoa sắp nở Thu hái dược liệu Quả Quả sắp chín Quả còn ương (sa nhân) Hạt Quả chín già Quả khô tự mở hái trước lúc khô hẳn Dược liệu chứa chất độc Trang bị đầy đủ bảo hộ lao động Phơi, sấy dược liệu Phơi sấy làm cho dược liệu khô tới độ thủy phần (độ ẩm ) an toàn Phân biệt giữa phơi và sấy? PHƠI Làm khô dược liệu= khí nóng tự nhiên Có 4 cách: Phơi nắng trên sân Phơi trong bóng râm Phơi trên giàn Phơi tránh bụi, ruồi nhặng PHƠI Phơi nắng trên sân Phương pháp thông dụng, áp dụng nhiều loại dược liệu, rẻ tiền Phơi trong bóng râm Dược liệu dễ biến màu, dễ hỏng, có chứa tinh dầu PHƠI Phơi trên giàn Dược liệu quý, dược liệu mỏng manh (hoa), số lượng ít Phơi tránh bụi, ruồi nhặng Dược liệu có đường hay có mùi vị hấp dẫn côn trùng SẤY Làm khô dược liệu= lò sấy, tủ sấy Cần làm sạch dược liệu trước khi sấy Duy trì nhiệt độ từ 40-700C, +Gđ đầu: 40-500C +Gđ giữa: 50-600C +Gđ cuối: 60-700C Dược liệu chứa tinh dầu, hoạt chất dễ bị nhiệt độ phân hủy, hoạt chất dễ bay hơi, thăng hoa: < 400C CHẾ BIẾN SƠ BỘ Chọn dược liệu Làm sạch Giã Cắt thái Ngâm Ủ Chưng, đồ CHẾ BIẾN SƠ BỘ Chọn dược liệu -Lấy đúng bộ phận dùng -Loại bỏ tạp chất, các bộ phận thừa Ví dụ: Cúc hoa .
