Từ nửa cuối thế kỉ XIX, Nguyễn Trường Tộ với “tư duy hướng biển” được thể hiện qua hàng loạt các đề xuất cải cách như tăng cường ngoại giao, đẩy mạnh hợp tác quốc tế, mở mang các hải cảng, đảm bảo an ninh cảng biển đã để lại dấu ấn đặc sắc trong lịch sử dân tộc. Nghiêm khắc phê phán tư duy “bế quan tỏa cảng” của các đình thần, Nguyễn Trường Tộ đã xem việc nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của biển và tiến tới kiểm soát biển là cơ sở quan trọng để xây dựng một nước Việt Nam phú cường.
