Biện chứng và siêu hình là hai phương pháp tư duy trái ngược nhau trong triết học. Phương pháp siêu hình là phương pháp xem xét sự vật trong trạng thái đứng im, không vận động, tách rời cô lập và tách biệt nhau. Cách xem xét cho chúng ta nhìn thấy sự tồn tại của sự vật hiện tượng ở trạng thái đứng im tương đối, nhưng nếu tuyệt đối hoá phương pháp này sẽ dẫn đến sai lầm phủ nhận sự phát triển, không nhận thấy mối liên hệ giữa các sự vật hiện tượng | Trong qu¸ tr×nh vËn hµnh nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng, chóng ta l¹i gÆp ph¶i mét m©u thuÉn cÇn ph¶i gi¶i quyÕt ®ã lµ: M©u thuÉn gi÷a ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ph¸t triÓn x· héi. NÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng. C¬ chÕ thÞ trêng lµ c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt cña thÞ trêng th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ vèn cã cña nã. C¬ chÕ thÞ trêng cã u ®iÓm ë chç lµ ph¸t huy ®îc tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña mäi chñ thÓ kinh tÕ trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phong phó cña x· héi. Tuy nhiªn c¬ chÕ thÞ trêng ®ång thêi kÝch thÝch ®Çu c¬, lµm sai lÖch c¸c quan hÖ thÞ trêng, g©y ra khñng ho¶ng kinh tÕ, thÊt nghiÖp, « nhiÔm m«i trêng, tÖ n¹n x· héi. Mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ XHCN lµ x©y dùng mét Nhµ níc "cña d©n, do d©n, v× d©n", x©y dùng mét x· héi "c«ng b»ng v¨n minh". Trong v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc §¶ng céng s¶n ViÖt Nam lÇn thø VIII ®· kh¼ng ®Þnh: "S¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi chñ nghÜa x· héi, mµ lµ thµnh tùu cña nÒn v¨n minh nh©n lo¹i tån t¹i kh¸ch quan, cÇn thiÕt cho c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ ngay c¶ khi chñ nghÜa x· héi ®· ®îc x©y dùng"
