Bài viết Hệ tọa độ vuông góc không gian địa diện chân trời và ứng dụng trong trắc địa công trình trình bày các kết quả nghiên cứu về hệ tọa độ địa diện chân trời và khả năng ứng dụng nó trong một số dạng công tác TĐCT ở nước ta khi đo bằng công nghệ GPS. | T¹p chÝ KHKT Má - §Þa chÊt, sè 44, 10-2013, HỆ TỌA ĐỘ VUÔNG GÓC KHÔNG GIAN ĐỊA DIỆN CHÂN TRỜI VÀ ỨNG DỤNG TRONG TRẮC ĐỊA CÔNG TRÌNH NGUYỄN QUANG PHÚC, Trường Đại học Mỏ - Địa chất Tóm tắt: Hệ tọa độ vuông góc không gian địa diện chân trời (sau đây gọi tắt là Hệ tọa độ địa diện chân trời) có nhiều đặc điểm rất thuận lợi trong việc thành lập các mạng lưới Trắc địa công trình (TĐCT) cũng như trong nghiên cứu các biến cố của công trình khi đo bằng công nghệ GPS. Nội dung bài báo trình bày các kết quả nghiên cứu về hệ tọa độ địa diện chân trời và khả năng ứng dụng nó trong một số dạng công tác TĐCT ở nước ta khi đo bằng công nghệ GPS. Trên cơ sở đó, rút ra những kết luận và kiến nghị cần thiết. 1. Đặt vấn đề Công nghệ GPS có mặt ở nước ta từ những năm 80 của thế kỷ trước. Đến nay, công nghệ GPS đã có những bước tiến dài và được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của Trắc địa-Bản đồ. Trong TĐCT, GPS được ứng dụng chủ yếu nhờ kỹ thuật đo tương đối-tĩnh để thành lập các mạng lưới khống chế tọa độ có độ chính xác cao, phục vụ cho cả 3 giai đoạn: khảo sát, thi công xây dựng và khai thác sử dụng công trình. Kỹ thuật đo tương đối-tĩnh cho phép xác định các thành phần số gia tọa độ vuông góc không gian ∆X, ∆Y, ∆Z và ma trận tương quan tương ứng của các vector baseline trong hệ tọa độ vuông góc không gian địa tâm quốc tế WGS84. Chúng được xem là các dữ liệu đầu vào và được xử lý để tính ra giá trị tọa độ phẳng phục vụ cho các mục đích của Trắc địa-Bản đồ nhờ các phần mềm bán kèm theo máy (như GPSurvey hay TBC). Kết quả sẽ thu được tọa độ phẳng của các điểm đo GPS trong hệ tọa độ người dùng, phép chiếu hình trụ ngang đồng góc và mặc định trên bề mặt của elipsoid quy chiếu. Hệ tọa độ công trình-bao gồm gốc tọa độ và độ cao mặt chiếu hệ tọa độ-là một dạng của hệ tọa độ độc lập, được lựa chọn phù hợp với đặc điểm và vị trí địa lý của từng công trình, sao cho bảo đảm điều kiện lưới ít bị biến dạng nhất, hay nói cách khác, lưới chỉ bị biến dạng trong giới hạn cho phép so .
