Bài viết Quan trắc sự biến động đường bờ sử dụng dữ liệu vệ tinh Landsat đa thời gian ở khu vực Cửa Đại, sông Thu Bồn, Quảng Nam nhằm đưa ra một số phương pháp xác định biến động đường bờ biển như tiền xử lý ảnh, chiết tách đường bờ, hiệu chỉnh tác động do thủy triều khác nhau ở các thời điểm. | QUAN TRẮC SỰ BIẾN ĐỘNG ĐƯỜNG BỜ SỬ DỤNG DỮ LIỆU VỆ TINH LANDSAT ĐA THỜI GIAN Ở KHU VỰC CỬA ĐẠI, SÔNG THU BỒN, QUẢNG NAM TS. Nguyễn Văn Trung Khoa Trắc địa – Bản đồ và Quản lý đất đai, Đại học Mỏ - Địa chất ThS. Nguyễn Văn Khánh Khoa Trắc địa – Bản đồ, Đại học Tài Nguyên và Môi trường thành phố Hồ Chí Minh Tóm tắt Sự thay đổi đường bờ sông và biển là do ảnh hưởng của các hoạt động địa kiến tạo như nâng, hạ, đứt gẫy, xói mòn, bội tụ và sự dịch chuyển các doi cát. Các nguyên nhân khác bao gồm mực nước biển dâng, sự tăng lượng mưa bất thường, sự di chuyển trầm tích ở các cửa sông và do hoạt động xây dựng các đập nước, nuôi trồng thủy sản và trồng rừng ngập mặn của con người. Bởi vậy, quan trắc sự thay đổi đường bờ là thực sự cần thiết trong bối cảnh biến đổi khí hậu ở Cửa Đại, sông Thu Bồn. Dữ liệu ảnh vệ tinh Landsat đa thời gian trong giai đoạn 1973 đến 2014 với 5 năm có một ảnh được sử dụng cho mục đích quan trắc này. Chúng tôi sử dụng các phương pháp ảnh tỷ số với kỹ thuật phân ngưỡng để chiết tách các đường bờ ở các thời điểm mà ảnh vệ tinh có sẵn. Sự thay đổi đường bờ được tính toán từ các mặt cắt ngang vuông góc với đường bờ. Giá trị dương đại diện cho sự xói mòn đường bờ và giá trị âm tương ứng với sự bồi tụ đường bờ. Từ các kết quả thực nghiệm, chúng tôi tìm thấy rằng sự thay đổi đường bờ lớn nhất là 600 m giữa năm 1973 và năm 2014 ở bờ phía Nam của cửa Đại, sông Thu Bồn, Quảng Nam. Từ khóa: Sông Thu Bồn, sự thay đổi đường bờ, ảnh Landsat, tỷ số ảnh. 1. MỞ ĐẦU Sông Thu Bồn là một trong những sông lớn nhất ở khu vực miền Trung nước ta. Sông bắt nguồn từ hồ Sông Tranh ở độ cao 100 m so với mực nước biển và tạo ra một đồng bằng châu thổ rộng lớn trước khi đổ ra biên Đông. Lưu vực sông Thu Bồn kéo dài từ 14054’ đến 16013’ vĩ độ Bắc, 107013’ to 108044’ kinh độ Đông là vùng bằng phẳng và phạm vi hẹp. Diện tích của lưu vực khoảng km2 thuộc tỉnh Quảng Nam và một phần tỉnh Kon Tum. Khu vực cửa sông thường chịu nhiều tác động do các hoạt động kiến tạo hiện đại .
