Bài viết giới thiệu KF tẩm trên montmorillonite K10 xúc tác phản ứng ngưng tụ đóng vòng ba thành phần giữa aldehyde hương phương, cyclohexan-1,3-dione và malononitril trong điều kiện chiếu xạ siêu âm và không dung môi tổng hợp các dẫn xuất 4H-pyran với hiệu suất cao. Phản ứng xảy ra nhanh chóng với điều kiện êm dịu, xúc tác có thể thu hồi và tái sử dụng. | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ T1 - 2016 Montmorillonite K10 tẩm KF xúc tác phản ứng tổng hợp trọn gói một số dẫn xuất 4Hpyran dưới sự chiếu xạ siêu âm không dung môi Phạm Đức Dũng Châu Ngọc Huyền Trường Đại học Sư phạm Lê Ngọc Thạch Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM ( Bài nhận ngày 12 tháng 10 năm 2015, nhận đăng ngày 28 tháng 03 năm 2016) TÓM TẮT KF tẩm trên montmorillonite K10 xúc tác phản ứng ngưng tụ đóng vòng ba thành phần giữa aldehyde hương phương, cyclohexan-1,3-dione và malononitril trong điều kiện chiếu xạ siêu âm và không dung môi tổng hợp các dẫn xuất 4H-pyran với hiệu suất cao. Phản ứng xảy ra nhanh chóng với điều kiện êm dịu, xúc tác có thể thu hồi và tái sử dụng Từ khóa: KF, montmorillonite K10, 4H-pyran, chiếu xạ siêu âm, không dung môi MỞ ĐẦU Vào những thập niên trước, phản ứng đa thành phần đã được ứng dụng mạnh mẽ và hiệu quả trong hóa học hữu cơ và hóa dược. Hiện nay xu hướng hóa học xanh ngày càng phát triển nên các phản ứng tổng hợp theo phương pháp đa thành phần cũng trở nên phổ biến. Bên cạnh đó, xúc tác sử dụng cho quá trình phản ứng cũng được nghiên cứu cải tiến để phù hợp với yêu cầu của hóa học xanh là dễ dàng sử dụng bảo quản kinh tế, phản ứng êm dịu và có thể tái sử dụng mà không thay đổi hiệu quả xúc tác [1]. polyazanapthalene [6], pyrano [2], pyrimidine [7] và pyridin-2-one [8]. Bên cạnh đó, một số dẫn xuất 4Hpyran còn được sử dụng làm vật liệu có tính quang học chất màu [9]. Vì thế, phản ứng tổng hợp các dẫn xuất 4H-pyran được nghiên cứu rộng rãi dựa trên phản ứng đa thành phần giữa aldehyde, malononitrile và hợp chất 1,3-dicarbonyl với xúc tác sử dụng là các base đồng thể như piperidine [10], traethylamine [11], sau này các base dị thể được nghiên cứu áp dụng như hỗn hợp oxid Mg/La [12], MgO [13]. Hợp chất đa nhóm thế 4H-pyran là bộ phận chủ yếu của nhiều sản phẩm tự nhiên có hoạt tính sinh học như chống dị ứng [2], kháng oxid hóa [3], trị co thắt, kháng ung thư [4]. Ngoài ra hợp chất này .
