Đề tài bước đầu nghiên cứu áp dụng thuật toán giải cuộn Gold để khử miền liên tục và tách đỉnh phổ chập trong phổ của hệ phổ kế gam-ma phông thấp HPGe. Kết quả nghiên cứu có thể là cơ sở cho việc áp dụng tách đỉnh chập trong phổ gam-ma có hoạt độ thấp của mẫu môi trường. | TAÏP CHÍ PHAÙT TRIEÅN KH&CN, TAÄP 19, SOÁ T3- 2016 Áp dụng thuật toán giải cuộn Gold để tách các đỉnh chập trong phổ gam-ma Trương Thị Hồng Loan Cao Phục Long Hòa Đặng Nguyên Phương Đặng Thị Thảo My Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM Ngô Quang Huy Trường Đại học Công nghiệp TP. HCM (Bài nhận ngày 01 tháng 12 năm 2015, nhận đăng ngày 06 tháng 05 năm 2016) TÓM TẮT Trong công trình này chúng tôi bước đầu nghiên cứu áp dụng thuật toán giải cuộn Gold để khử miền liên tục và tách đỉnh phổ chập trong phổ của hệ phổ kế gam-ma phông thấp HPGe. Từ khóa: giải cuộn, hàm đáp ứng, MCNP, HPGe Kết quả nghiên cứu có thể là cơ sở cho việc áp dụng tách đỉnh chập trong phổ gam-ma có hoạt độ thấp của mẫu môi trường. MỞ ĐẦU này trình bày việc soạn thảo một chương trình giải cuộn phổ dùng thuật toán Gold, và áp dụng nó để khử miền liên tục cũng như tách đỉnh chập của phổ gam-ma. Trong phân tích định lượng hay định tính bằng hệ phổ kế gam-ma, khi xử lý số liệu thu được từ việc ghi nhận phổ người ta đặc biệt quan tâm đến các đỉnh năng lượng toàn phần gây nên bởi hiện tượng quang điện. Tuy nhiên, ngoài hiệu ứng quang điện, khi bức xạ gamma tương tác với vật chất thì còn có hai hiệu ứng khác là tạo cặp và tán xạ Compton, trong đó, tín hiệu tạo ra bởi tán xạ Compton đóng một vai trò đáng kể trong việc gây nền phông cao và dễ tạo ra các đỉnh chập trong phổ bức xạ gam-ma. Sự có mặt của nền tán xạ Compton làm cho việc tính toán hoạt độ của nguồn ít nhiều bị sai lệch khi đỉnh năng lượng thấp trên nền Compton cao hoặc khi các đỉnh năng lượng quan tâm nằm gần nhau trong phạm vi nhỏ hơn khả năng phân giải của hệ phổ kế (sự chập đỉnh). Để tăng độ chính xác cho quá trình phân tích, người ta đưa ra nhiều phương pháp để loại bỏ vùng tín hiệu do tán xạ Compton gây ra như phổ kế trùng phùng triệt Compton hoặc sử dụng các phương pháp xử lý số liệu. Công trình PHƯƠNG PHÁP Thuật toán giải cuộn Gold Thuật toán Gold được thiết lập dựa trên phương trình 2tích phân [1]: Y ( )