Luận văn nghiên cứu nhằm thực hiện các mục tiêu: vận dụng kiến thức về văn hóa ứng xử giới để làm nổi bật sự mới mẻ, độc đáo, chất hiện đại, tính đột phá trong diễn ngôn của người phụ nữ trong thơ tình yêu của Xuân Quỳnh; đưa đến một cái nhìn đầy đủ về diện mạo thơ tình Xuân Quỳnh nói riêng và sự nghiệp thơ ca Xuân Quỳnh nói chung;. . | Dưới góc nhìn của khoa học, con người bao gồm hai phương diện quan trọng là Thân (thân thể gắn với đời sống bản năng) và Tâm (tâm lí, cảm xúc, tâm tư toàn bộ thế giới tâm hồn của con người). Khi nào con người được nhìn nhận, trân trọng và được sống đúng là mình, sống cho mình ở cả hai phương diện trên, khi đó con người mới thật sự được sống một cuộc sống theo đúng nghĩa. Tuy nhiên, như chúng tôi đã trình bày ở chương 1, trong xã hội và văn hóa nam quyền, hàng loạt những quan niệm, quy định cổ hủ, khắc nghiệt của nho giáo về đạo đức, sắc đẹp, tình yêu, tình dục đối với người phụ nữ đã khiến cho họ bị đối xử bất công, chịu rất nhiều thiệt thòi trong gia đình và ngoài xã hội. Suốt cả một thời gian dài, trải qua biết bao nhiêu thế hệ, người phụ nữ chưa bao giờ được xã hội nhìn nhận và trân trọng ở cả hai phương diện Thân và Tâm. Họ luôn phải khắc chế bản thân cũng như kìm nén, giấu kín trong lòng những tâm tư, cảm xúc của cá nhân những xúc cảm trong tình yêu thì lại càng phải câm lặng. Thực trạng này còn hiện diện ở cả những người phụ nữ sống trong xã hội hiện đại. Với riêng Xuân Quỳnh – người phụ nữ giàu bản năng và ý thức phái tính, chị đã xác lập được vị thế cao hơn của người phụ nữ ngày nay so với người phụ nữ xưa. Chị không ngần ngại căng lọc mình trên trang giấy, đặt cả trái tim mình vào giữa trang thơ làm đối tượng để cảm nhận, khám phá, để giãi bày và tìm sự đồng điệu, đồng cảm. “Em trở về đúng nghĩa trái tim em” – câu thơ được láy lại nhiều lần, vang lên như một điệp khúc diễn tả niềm kiêu hãnh của nữ sĩ khi được sống và đã sống đúng là mình, trở về với bản thể, sống với những gì thật nhất của con tim. Đó là trái tim biết thực hiện đúng chức năng sinh học là duy trì sự sống (bảo vệ phương diện Thân của con người); một trái tim không biết dối lừa, sống đúng nghĩa, sống trọn vẹn và hết lòng cho tình yêu của mình; một trái tim biết khước từ những cám dỗ của giàu sang, hào nhoáng để một lòng vun đắp cho tình yêu, sẵn sàng hi sinh vì tình yêu và người mình yêu. Một trái tim đa cảm, đa mang và rất đỗi đàn bà. Có lẽ chưa bao giờ trong thơ Việt Nam, hình ảnh trái tim người phụ nữ lại hiện lên như một biểu tượng tròn đầy của khát vọng yêu thương đến thế. Để rồi chỉ cần nhận được một chút ít ỏi của yêu thương, hạnh phúc, trái tim ấy cũng rung lên những nhịp đập bồi hồi:
