Bài viết tìm về nguồn gốc xuất hiện thuật ngữ “hệ tư tưởng”, đồng thời làm rõ nội hàm khái niệm “hệ tư tưởng” của K. Marx trên cơ sở phân tích các đặc trưng cơ bản của “hệ tư tưởng”, bao gồm: Sự thống nhất giữa tính ảo tưởng và tính chân thực, sự thống nhất giữa lợi ích riêng và lợi ích chung, tính giai cấp, tính lịch sử độc lập tương đối. . | Hệ tư tưởng: Nguồn gốc, nội hàm §inh ThÞ Ph−îng(*) Tãm t¾t: H¬n 2 thÕ kû ra ®êi ®Õn nay, “hÖ t− t−ëng” vÉn lµ mét trong nh÷ng kh¸i niÖm khã n¾m b¾t vµ lý gi¶i. De Tracy, Napoleon lµ nh÷ng ®¹i diÖn tiªu biÓu vµ ®Çu tiªn sö dông thuËt ng÷ “hÖ t− t−ëng” víi hµm nghÜa “lµnh m¹nh” vµ “kh«ng lµnh m¹nh”. K. Marx vµ F. Engels còng ®· kh¸ch quan thõa nhËn hai hµm nghÜa trªn. Bµi viÕt t×m vÒ nguån gèc xuÊt hiÖn thuËt ng÷ “hÖ t− t−ëng”, ®ång thêi lµm râ néi hµm kh¸i niÖm “hÖ t− t−ëng” cña K. Marx trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c ®Æc tr−ng c¬ b¶n cña “hÖ t− t−ëng”, bao gåm: sù thèng nhÊt gi÷a tÝnh ¶o t−ëng vµ tÝnh ch©n thùc, sù thèng nhÊt gi÷a lîi Ých riªng vµ lîi Ých chung, tÝnh giai cÊp, tÝnh lÞch sö ®éc lËp t−¬ng ®èi. Qua ®ã, kh¼ng ®Þnh trong x· héi cã giai cÊp, “hÖ t− t−ëng” ®ång nhÊt víi kiÕn tróc th−îng tÇng quan niÖm vµ trë thµnh vò khÝ lý luËn b¶o vÖ quyÒn lùc vµ quyÒn lîi kinh tÕ cña giai cÊp thèng trÞ. Tõ khãa: HÖ t− t−ëng, Khoa häc vÒ t− t−ëng, KiÕn tróc th−îng tÇng, De Tracy, Napoleon, K. Marx, F. Engels “HÖ t− t−ëng” lµ kh¸i niÖm cã nhiÒu c¸ch lý gi¶i kh¸c nhau vµ ch−a thèng nhÊt. Nhµ t©m lý häc ng−êi Mü McCLelland tõng kh¼ng ®Þnh: “HÖ t− t−ëng” lµ kh¸i niÖm khã n¾m b¾t nhÊt trong toµn bé khoa häc x· héi” (D. McCLelland, 2005, ). XuÊt ph¸t tõ lËp tr−êng, gãc ®é ph©n tÝch, tiÕp cËn kh¸c nhau, thËm chÝ ë c¸c quèc gia kh¸c nhau “hÖ t− t−ëng” cã néi hµm, ®Æc tr−ng vµ chøc n¨ng kh¸c nhau. §Ó cã thÓ gi¶i thÝch vµ ®Þnh nghÜa kh¸i niÖm “hÖ t− t−ëng” mét c¸ch khoa häc, chóng ta cÇn truy vÒ nguån gèc xuÊt hiÖn vµ lµm râ néi hµm cña kh¸i niÖm “hÖ t− t−ëng”. (*) (*) ThS., NCS. Khoa TriÕt häc vµ Qu¶n lý c«ng, Tr−êng §¹i häc Liªu Ninh, Trung Quèc; Email: noraininthesteppe@ 1. Nguån gèc kh¸i niÖm “hÖ t− t−ëng” Trong tiÕng Ph¸p, thuËt ng÷ “hÖ t− t−ëng” (idÐologie) do hai bé phËn lµ idÐo vµ hËu tè -logie hîp thµnh. Trong tiÕng Hy L¹p, idÐo chÝnh lµ ἰδέα, cã nghÜa lµ t− t−ëng hoÆc quan niÖm; hËu tè -logie chÝnh lµ -λογία (lý luËn, lý tÝnh). HËu tè -logie ®øng sau tiÒn tè
