Bài viết này đề cập rất khái quát từ vài góc độ của chữ Thiện để suy gẫm lại một chủ đề rất xưa nhưng không bao giờ lỗi thời, đặc biệt trong thực trạng xã hội toàn cầu hiện nay với nhiều điều xấu ác diễn ra hầu như càng lúc càng trở nên khốc liệt, muôn hình vạn trạng, tràn lan rộng khắp. | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 5 – 2014 114 HUỆ KHẢI* CHỮ THIỆN TRONG TAM GIÁO VÀ CAO ĐÀI GIÁO Tóm tắt: Chính giáo nào xưa nay cũng hướng dẫn con người làm lành lánh dữ, tức là dạy con người biết tu đức và tạo phúc. Do đó, chữ Thiện trong các tôn giáo rất phong phú, nếu muốn khảo sát tỉ mỉ đòi hỏi phải có công trình nghiên cứu lâu dài. Bài viết này đề cập rất khái quát từ vài góc độ của chữ Thiện để suy gẫm lại một chủ đề rất xưa nhưng không bao giờ lỗi thời, đặc biệt trong thực trạng xã hội toàn cầu hiện nay với nhiều điều xấu ác diễn ra hầu như càng lúc càng trở nên khốc liệt, muôn hình vạn trạng, tràn lan rộng khắp. Từ khóa: Chữ Thiện, Tam giáo, Cao Đài giáo. 1. Tam giáo dạy về chữ Thiện Trong dòng đạo lý lâu đời của nhân loại, người xưa truyền dạy nhiều câu thâm thúy về chữ Thiện, cốt ý khuyên người đời biết làm lành (hành thiện) đừng gây tội ác (bất thiện). Ở Trung Quốc thời cổ đại, bộ Kinh Dịch (chương VIII, câu 5) khuyên: “Người quân tử ở trong nhà nói ra điều thiện, ắt người ngoài ngàn dặm cũng hưởng ứng, huống chi người ở gần. Ở trong nhà nói ra điều không thiện, ắt người ngoài ngàn dặm cũng phản đối, huống chi người ở gần”1. Lời của Khổng Tử (551 - 479) dạy môn đệ hành thiện được chép lại trong bộ Luận Ngữ (chương XVI, câu 11) như sau: “Thấy việc thiện thì ráng làm như sợ mình không làm kịp, thấy việc không thiện thì rụt tay lại như sợ thọc vào nước sôi”2. Đời nhà Hán, Lưu Bị (161 - 223) dạy con trai: “Chớ cho là điều ác nhỏ nhoi mà cứ làm, chớ cho là điều thiện nhỏ nhoi mà không làm”3. Bậc hiền giả đời Tống là Thiệu Khang Tiết (1011 - 1077) phân tích: “Người bậc trên, không dạy vẫn thiện. Người bậc giữa, dạy rồi mới thiện. Người bậc dưới, có dạy cũng không thiện. * NNC., Thành phố Hồ Chí Minh. Huệ Khải. Chữ “Thiện” trong Tam giáo 115 Không dạy vẫn thiện, chẳng phải bậc thánh sao? Dạy rồi mới thiện, chẳng phải người hiền sao? Dạy rồi cũng không thiện, chẳng phải là kẻ ngu sao?”. Thiệu Khang Tiết nói thêm: “Người tốt làm việc thiện cả ngày vẫn chưa thấy .
