Bài viết tập trung làm rõ những biểu hiện và đặc điểm của thờ cúng Quan Công trong đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa và đạo Cao Đài, bước đầu so sánh với thờ cúng Quan Công của người Hoa từ Trung Quốc đưa sang thời kỳ đầu, từ đó chỉ ra những điểm đặc sắc trong thờ cúng Quan Công của các tôn giáo nội sinh ở Nam Bộ. | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 11 - 2014 120 NGUYỄN THANH PHONG* THỜ CÚNG QUAN CÔNG TRONG CÁC TÔN GIÁO NỘI SINH Ở NAM BỘ Tóm tắt: Các tôn giáo nội sinh ở Nam Bộ thời cận hiện đại như Bửu Sơn Kỳ Hương, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Cao Đài, Phật giáo Hòa Hảo, đã tiếp thu hình thức thờ cúng Quan Công ở những mức độ khác nhau. Các tôn giáo này đều xem Quan Công là vị thần phù hộ cho nhân dân. Bài viết tập trung làm rõ những biểu hiện và đặc điểm của thờ cúng Quan Công trong đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa và đạo Cao Đài, bước đầu so sánh với thờ cúng Quan Công của người Hoa từ Trung Quốc đưa sang thời kỳ đầu, từ đó chỉ ra những điểm đặc sắc trong thờ cúng Quan Công của các tôn giáo nội sinh ở Nam Bộ. Từ khóa: Tôn giáo nội sinh, thờ cúng Quan Công, Tứ Ân Hiếu Nghĩa, Cao Đài. 1. Đặt vấn đề Quan Công (Quan Vũ, Quan Vân Trường, Quan Thánh Đế Quân) là một trong những vị thần có sự ảnh hưởng rộng rãi nhất trong tôn giáo của người Hoa trên thế giới. Cùng với bước chân di cư của người Hoa ra hải ngoại, thờ cúng Quan Công được truyền bá đến nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, dung hợp với các tôn giáo bản địa tạo nên nhiều biến thể của loại hình thờ cúng này. Mặc dù vậy, thờ cúng Quan Công ở các địa phương, các thời đại và các tôn giáo có những quy luật hình thành và phát triển khá tương đồng. Điều này do bản chất của loại hình thờ cúng Quan Công quyết định. Quan Công là một nhân vật có thật trong lịch sử Trung Quốc. Thái độ trung thành đối với nhà vua, nghĩa khí trong giao tiếp với mọi người, dũng mãnh khi đối mặt với kẻ thù khiến cho ông được nhiều người kính phục và ca ngợi. Ông trở thành biểu tượng của trung quân, nghĩa dũng trong con mắt của quần chúng. Thành tích trừ gian diệt ác, góp sức xây dựng quốc gia, xả thân báo đền ơn vua của Quan Công càng khiến nhân * ThS., Trường Đại học An Giang. Nguyễn Thanh Phong. Thờ cúng Quan Công. 121 dân kính ngưỡng ông. Vì những phẩm chất và công lao đó, hình tượng của Quan Công được các bậc đế vương Trung Hoa đời sau lợi dụng và ca ngợi như là một mẫu mực .
