Tâm linh là lĩnh vực phức tạp, cần tiếp tục nghiên cứu ở nhiều góc độ. Cho đến nay, ý kiến về vấn đề này rất khác nhau. Bài viết tìm hiểu các định nghĩa khác nhau về tâm linh, từ đó đưa ra định nghĩa tâm linh theo nghĩa rộng, nghĩa hẹp và nghĩa chung với mong muốn có sự nhất quán trong tiếp cận đời sống tâm linh ở nước ta hiện nay. | Nghiên cứu Tôn giáo. Số 11 - 2014 32 HỒ BÁ THÂM* TÌM HIỂU CÁC ĐỊNH NGHĨA KHÁC NHAU VỀ TÂM LINH Tóm tắt: Tâm linh là lĩnh vực phức tạp, cần tiếp tục nghiên cứu ở nhiều góc độ. Cho đến nay, ý kiến về vấn đề này rất khác nhau. Bài viết tìm hiểu các định nghĩa khác nhau về tâm linh, từ đó đưa ra định nghĩa tâm linh theo nghĩa rộng, nghĩa hẹp và nghĩa chung với mong muốn có sự nhất quán trong tiếp cận đời sống tâm linh ở nước ta hiện nay. Từ khóa: Định nghĩa tâm linh, đời sống tâm linh, sự linh thiêng, thế giới bên kia. 1. Những cách hiểu khác nhau về thuật ngữ “tâm linh” Cho đến nay, thuật ngữ tâm linh có nhiều cách hiểu khác nhau vào loại bậc nhất. Qua nghiên cứu, chúng tôi thấy, có nhiều cách tiếp cận khác nhau về tâm linh: hoặc thiên về lĩnh vực tôn giáo, hoặc thiên về sự giao tiếp với cõi âm, hoặc thiên về lĩnh vực bí ẩn siêu việt, hoặc tất cả các lĩnh vực nêu trên. Các cách tiếp cận này liên quan với nhau như thế nào? Theo Nguyễn Đăng Duy1: “Tâm linh là cái thiêng liêng cao cả trong cuộc đời thường, là niềm tin thiêng liêng trong cuộc sống tín ngưỡng tôn giáo”. Trần Thị Mai Nhân cho rằng, tâm linh “thường được hiểu như đời sống tinh thần đầy bí ẩn của con người, đối lập với ý thức kiểu lý tính thuần túy. Nó bao gồm cái phi lý tính, cái tiềm thức, vô thức, bản năng thiên phú có thể nhấn mạnh phần trực cảm, linh giác, những khả năng bí ẩn”2. Trả lời câu hỏi thế nào là tâm linh, Lại Nguyên Ân giải thích: Vốn từ tiếng Việt từ xưa (được ghi trong các từ điển của A. de Rhodes năm 1561, của P. de Béhaine năm 1772, của J. L. Taberd năm 1838) có “hồn”, “tâm”, “linh hồn”, nhưng không có “tâm linh”. Đến nửa đầu thế kỷ XX, mới thấy một số nhà soạn từ điển ghi từ “tâm linh”, nhưng nội hàm lại mang nhiều khác biệt. Đào Duy Anh (Hán - Việt từ điển, năm 1932) định nghĩa tâm linh/ là “cái trí tuệ tự có trong lòng người”, và đối chiếu nó với một từ tiếng Pháp tương đương là “intelligence” mà ngày nay 靈心 靈心 靈心 靈心 * TS., Thành phố Hồ Chí Minh. Hồ Bá Thâm. Tìm hiểu các định .
