Luận án nghiên cứu thực trạng dạy học lập ý cho bài văn nghị luận ở THPT; nghiên cứu xác định khả năng ứng dụng bản đồ tư duy vào dạy học lập ý cho bài văn nghị luận, luận án đề xuất quy trình, cách thức tổ chức hướng dẫn cho HS THPT ứng dụng bản đồ tư duy vào lập ý cho bài văn nghị luận nhằm góp thêm một tiếng nói khẳng định giá trị, ưu thế của công cụ này đối với việc phát triển tư duy cho HS, góp phần nâng cao chất lượng dạy học Ngữ văn nói chung, dạy học văn nghị luận nói riêng. . . | BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI ----- ----- TRẦN HOÀI PHƢƠNG ỨNG DỤNG BẢN ĐỒ TƢ DUY ĐỂ HƢỚNG DẪN HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LẬP Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC HÀ NỘI – 2016 MỞ ĐẦU 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI . Ý nghĩa của dạy học làm văn nghị luận nói chung, lập ý cho bài văn nghị luận nói riêng trong nhà trƣờng phổ thông Hiểu biết về văn nghị luận tạo ra nền tảng vững chắc để người học biết bày tỏ chính kiến, bàn luận, đánh giá một vấn đề nảy sinh trong cuộc sống; có khả năng đưa ra các lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục để người nghe tin tưởng vào luận điểm của mình, nhờ đó mà hành động đúng đắn. Nếu quan niệm ý là linh hồn của một bài văn thì lập ý chính là quá trình suy nghĩ có ý thức nhằm dự liệu trước những gì sẽ làm nên linh hồn ấy. Phải lập ý thì người viết mới có hệ thống luận điểm, luận cứ cơ bản, hợp lí, làm sáng tỏ được vấn đề được nêu. Vì thế, dạy học làm văn nghị luận nói chung, dạy học lập ý cho bài văn nghị luận nói riêng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc phát triển tư duy của HS THPT. . Thực trạng khả năng lập ý cho bài văn nghị luận của học sinh trung học phổ thông Mặc dù GV đã dành những tiết trả bài, chữa bài trước lớp và sửa chi tiết bài kiểm tra song nhiều HS vẫn lặp lại biểu hiện cơ bản như: viết thiếu ý, trùng lặp ý, lạc ý, xác định đúng luận đề nhưng luận điểm không phù hợp, không có tác dụng làm sáng tỏ cho luận đề; hoặc trong một luận điểm lại có những luận cứ đi chệch ra khỏi quỹ đạo. Nhiều em thường xuyên mắc lỗi logic khi tổ chức sắp xếp ý, khiến bài viết chỉ có tập hợp ý lộn xộn mà chưa có hệ thống ý thống nhất. Nhiều em cũng chưa có thói quen lập ý trước khi viết bài. . Hiệu quả của việc ứng dụng bản đồ tƣ duy trong dạy học Những thành công ứng dụng bước đầu đã cho thấy khả năng đưa BĐTD vào sâu hơn trong môi trường dạy học, cụ thể là biến nó trở thành một công cụ tư duy kích thích tiềm năng hoạt động của HS; một phương tiện dạy học tiên tiến khơi dậy ở các em .
