Phật giáo Đại Việt đời Trần với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử là một Phật giáo nhất tông, mang đậm bản sắc Việt, chủ trương nhập thế, cư trần lạc đạo, dung hợp và Việt hóa ba hệ tư tưởng Phật - Nho - Đạo. Bài viết này xin được luận giải thêm để làm sáng rõ nhận thức mới của Ngô Thì Nhậm về Phật giáo trong trước tác nói trên. | 1JKLrQ FͩX 7{Q JLiR 6͑ ± TRҪN HOÀNG HÙNG(*) NHҰN THӬC MӞI Vӄ PHҰT GIÁO CӪA HҦI LѬӦNG NGÔ THÌ NHҰM QUA TÁC PHҬM TRÚC LÂM TÔNG CH͐ NGUYÊN THANH Tóm tҳt: Ph̵t giáo Ĉ̩i Vi͏t ÿͥi Tr̯n vͣi Thi͉n phái Trúc Lâm Yên T͵ là m͡t Ph̵t giáo nh̭t tông, mang ÿ̵m b̫n s̷c Vi͏t, chͯ tr˱˯ng nh̵p th͇, c˱ tr̯n l̩c ÿ̩o, dung hͫp và Vi͏t hóa ba h͏ t˱ t˱ͧng Ph̵t - Nho - Ĉ̩o. Tinh th̯n dung hͫp và Vi͏t hóa cͯa Thi͉n phái Trúc Lâm ÿ͇n cu͙i th͇ kͽ XVIII ÿã ÿ˱ͫc Ngô Thì Nh̵m và các ÿ̩o hͷu truy͉n bá và phát tri͋n trong tác pẖm “Trúc Lâm tông ch͑ nguyên thanh”. Tác pẖm này ÿã ÿ˱ͫc các nhà nghiên cͱu tìm hi͋u ͧ nhi͉u góc ÿ͡ khác nhau. Bài vi͇t này xin ÿ˱ͫc lu̵n gi̫i thêm ÿ͋ làm sáng rõ nh̵n thͱc mͣi cͯa Ngô Thì Nh̵m v͉ Ph̵t giáo trong tr˱ͣc tác nói trên. Tӯ khóa: Ngô Thì Nh̵m, Trúc Lâm tông ch͑ nguyên thanh, Thi͉n phái Trúc Lâm Yên T͵, Ph̵t giáo Ĉ̩i Vi͏t. 1. Trúc Lâm tông ch͑ nguyên thanh ÿѭӧc Ngô Thì Nhұm và các ÿҥo hӳu hoàn thành tҥi ThiӅn viӋn Trúc Lâm, phѭӡng Bích Câu, kinh ÿô Thăng Long vào năm 1896. Ĉây là mӝt tác phҭm thuӝc thӇ loҥi luұn thuyӃt triӃt lý tôn giáo. Bên cҥnh nhan ÿӅ Trúc Lâm tông ch͑ nguyên thanh là tên gӑi chính thӭc, tác phҭm này còn ÿѭӧc gӑi là Ĉ̩i chân Viên giác thanh, Nh͓ th̵p tͱ thanh, Kinh Nh͓ th̵p tͱ ch˱˯ng, Kinh Viên giác. VӅ diӋn mҥo kӃt cҩu và các tác giҧ cӫa tác phҭm. Trúc Lâm tông ch͑ nguyên thanh có cҩu trúc hѫi lҥ. Ngoài bài tӵa mang tên Trúc Lâm ÿ̩i chân viên giác thanh t do Bҧo Chân Phan Huy Ích (em rӇ cӫa Ngô Thì Nhұm) viӃt, nӝi dung tác phҭm này gӗm các phҫn Thanh d̳n, Chính văn, Thanh chú và Thanh ti͋u kh̭u. Thanh d̳n là phҫn giӟi thiӋu chung, do Hҧi HuyӅn Ngô Thì Hoàng (em trai cӫa Ngô Thì Nhұm) viӃt. Chính văn gӗm 24 thanh, có tên Ĉ̩i chân Viên giác thanh, mang tѭ tѭӣng cӕt lõi cӫa tác phҭm, do Hҧi Lѭӧng Ngô Thì Nhұm viӃt. Thanh chú là phҫn chú giҧi các thanh do Hҧi Âu VNJ Trinh và Hҧi Hòa NguyӉn Ĉăng Sӣ viӃt (hai * . NCS., Thích Hҥnh TuӋ, Trѭӡng Ĉҥi hӑc Khoa hӑc Xã hӝi và Nhân văn, Ĉҥi hӑc Quӕc gia Thành phӕ Hӗ Chí Minh. 1JKLrQ FͩX
