Tiếp nối phần 1 của cuốn giáo trình Giảng văn học Việt Nam trong chương trình THCS, ở phần 2 sẽ trình bày nội dung về Văn học trung đại và văn học hiện đại. Tài liệu nhằm phục vụ là giáo viên và học sinh ở cấp THCS. . | PhÇn II: V¡N HäC TRUNG §¹I HÞCH T¦íNG SÜ V¡N (TrÇn Quèc TuÊn) Tr−íc hÕt cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña t¸c phÈm ®Ó thÊy râ tÇm vãc HÞch t−íng sÜ v¨n. TÇm vãc bμi hÞch cña TrÇn Quèc TuÊn ®−îc ®o b»ng gi¸ trÞ lÞch sö vμ gi¸ trÞ v¨n häc. Nã ®øng ë ®Ønh cao cña v¨n ch−¬ng yªu n−íc, cña v¨n ch−¬ng chÝnh luËn ViÖt Nam. ThiÕu nã, khã h×nh dung ®−îc g−¬ng mÆt v¨n häc thêi ®¹i §«ng A (1) . Trong hoμn c¶nh ®¹o qu©n M«ng−Nguyªn ®ang ngÊp nghÐ ë biªn thuú chuÈn bÞ x©m l−îc §¹i ViÖt lÇn thø hai (1285), TrÇn Quèc TuÊn cÇm g−¬m hay cÇm bót th× còng ®Òu nh»m môc ®Ých lμ chiÕn ®Êu vμ chiÕn th¾ng kÎ thï x©m l−îc. Con ng−êi tõng cÇm g−¬m kh¼ng kh¸i nãi víi vua TrÇn : "NÕu bÖ h¹ muèn hμng, tr−íc hÕt h·y chÐm ®Çu t«i ®i ®·" th× khi cÇm bót còng sÏ cïng mét dòng khÝ Êy. ChÝnh v× vËy t− t−ëng chñ ®¹o cña bμi hÞch lμ nªu cao tinh thÇn quyÕt chiÕn, quyÕt th¾ng kÎ thï x©m l−îc. TÊt c¶ c¸c phÇn, tÊt c¶ nghÖ thuËt v¨n ch−¬ng cña bμi hÞch ®Òu nh»m ®¹t tíi t− t−ëng chñ ®¹o nμy. Cã thÓ thÊy ph−¬ng ph¸p thuyÕt phôc xuyªn suèt bμi hÞch lμ khÝch lÖ nhiÒu mÆt nh−ng tËp trung vμo mét h−íng, v¹ch râ c¸i sai cÇn phª ph¸n vμ chØ râ c¸i ®óng cÇn lμm, kÕt hîp gi÷a t×nh c¶m vμ nguyªn t¾c. Më ®Çu bμi hÞch, ®Ó khÝch lÖ lßng hy sinh dòng c¶m, ý chÝ c«ng danh, t¸c gi¶ nªu nh÷ng tÊm g−¬ng trong sö s¸ch. Nh÷ng tÊm g−¬ng nμy thuéc nhiÒu tÇng líp, cã ë mäi thêi. Nh÷ng quan to, th©n cËn nhμ vua nh− Kû TÝn, Dù Nh−îng, nh÷ng bÒ t«i xa, nh÷ng ng−êi th−êng nh− C¶o Khanh, KÝnh §øc. X−a th× cã g−¬ng ®êi H¸n, ®êi §−êng, nay th× cã g−¬ng ®êi Nguyªn, ®êi Tèng. C¸ch nªu g−¬ng Êy cèt ®Ó t−íng sÜ thÊy ai còng cã thÓ lËp c«ng danh "cïng trêi ®Êt mu«n ®êi bÊt hñ". Trªn quan ®iÓm d©n téc, chóng ta cã thÓ tiÕc khi t¸c gi¶ kh«ng lÊy nh÷ng tÊm g−¬ng ngay trong lÞch sö n−íc nhμ vμ ngay tõ cuéc kh¸ng chiÕn chèng Nguyªn thêi ®ã. Tuy nhiªn, l¹i ph¶i thÊy r»ng môc ®Ých cña ®o¹n ®Çu bμi hÞch lμ khÝch lÖ lßng hy sinh dòng c¶m, ý chÝ lËp c«ng danh − mét lÏ sèng lý t−ëng cña con ng−êi thêi bÊy giê, chø ch−a nh»m khÝch lÖ tinh thÇn d©n .
