Giáo trình Bài tập hóa sơ cấp: Phần 1

Phần 1 của cuốn sách Bài tập hóa học trình bày nội dung tóm tắt lý thuyết hóa học vô cơ và hóa học hữu cơ. Đối tượng phục vụ là giáo viên và các em học sinh trong quá trình dạy và học môn Hóa học. Để biết rõ hơn về nội dung của cuốn sách, . | ®¹i häc huÕ trung t©m®µo t¹o tõ xa BµI tËp ho¸ s¬ cÊp 1 PHÇN 1. TãM T¾T Lý THUYÕT HO¸ HäC A. HO¸ HäC V¤ C¥ I. KIM LO¹I C¸c nguyªn tè kim lo¹i th­êng cã b¸n kÝnh nguyªn tö lín h¬n so víi nguyªn tö phi kim cïng chu kú. MÆt kh¸c nguyªn tö cña hÇu hÕt c¸c nguyªn tè kim lo¹i ®Òu cã 1, 2 hoÆc 3 electron ë líp ngoµi cïng. V× vËy tÝnh chÊt ho¸ häc c¬ b¶n cña c¸c nguyªn tè kim lo¹i lµ dÔ mÊt electron ho¸ trÞ, thÓ hiÖn tÝnh khö: M - ne- M n+ 1. T¸c dông víi phi kim §a sè c¸c kim lo¹i ®Òu t¸c dông víi phi kim, ph¶n øng x¶y ra víi møc ®é kh¸c nhau. - Kim lo¹i ho¹t ®éng cµng m¹nh( kiÒm, kiÒm thæ, Al, Zn) vµ phi kim ho¹t ®éng cµng m¹nh( F 2, Cl 2, Br2 , O2) th× ph¶n øng x¶y ra cµng m·nh liÖt. 2Mg + O2 2MgO 2Na + Cl2 2NaCl - Nh÷ng phi ho¹t ®éng m¹nh nh­ F 2, Cl 2, Br 2 , O2 khi t¸c dông víi kim lo¹i, th­êng t¹o ra c¸c hîp chÊt kim lo¹i cã ho¸ trÞ d­¬ng cao. 2Fe + 3Cl 2 2FeCl Sn + 2Cl2 SnCl4 2 2. T¸c dông víi H 2O Nh÷ng kim lo¹i ho¹t ®éng m¹nh nh­ Li, Na, K, Rb, Cs, Ca, Sr, Ba- cã hydroxit tan trong n­íc víi ph¶n øng ®­îc víi n­íc ë ®iÒu kiÖn th­êng ®Ó t¹o thµnh dung dÞch baz¬ m¹nh ®ång thêi gi¶i phãng H2: VÝ dô: 2Na + 2H 2O 2NaOH + H 2 Ca + 2H 2O Ca(OH)2 + H2 3. T¸c dông víi axit . Víi dung dÞch axit HCl, H2SO4 lo·ng - C¸c kim lo¹i ®øng tr­íc hidro trong d·y ®iÖn thÕ cña kim lo¹i t¸c dông víi dung dÞch HCl, H 2SO4 lo·ng t¹o ra muèi kim lo¹i vµ khÝ H2 . VÝ dô: Zn + 2H + = Zn 2+ + H 2 Fe + 2H + = Fe2+ + H 2 - Kim lo¹i ®øng sau hidro trong d·y ®iÖn thÕ cña kim lo¹i kh«ng t¸c dông víi dung dÞch HCl, H2SO4 lo·ng. VÝ dô: Cu + 2H+ kh«ng x¶y ra . Víi dung dÞch H 2SO4 ®Ëm ®Æc, HNO3 - Dung dÞch H2SO4 ®Ëm ®Æc, ®un nãng t¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i (trõ Au, Pt) t¹o ra muèi kim lo¹i vµ th­êng t¹o khÝ SO2. 2Fe + 6H 2SO4(®Æc, nãng) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O Cu + 2H2SO4(®Æc, nãng) CuSO4 + SO2 + 2H 2O - Dung dÞch axit HNO3 t¸c dông hÇu hÕt c¸c kim lo¹i (trõ Au, Pt) t¹o thµnh muèi kim lo¹i vµ th­êng gi¶i phãng khÝ NO2 nÕu HNO3 ®Ëm ®Æc khÝ NO nÕu .