Nấu trẩu là công đoạn quan trọng trong quy trình chế tạo sơn ta. Kỹ thuật nấu trẩu cổ truyền cần được đánh giá hiệu quả bằng phương pháp khoa học. Nghiên cứu bước đầu cho thấy có thể nâng cao chất lượng dầu trẩu được gia nhiệt, kết quả nghiên cứu được nêu trong bài báo này. | VẬT LIỆU XÂY DỰNG - MÔI TRƯỜNG ẢNH HƯỞNG CỦA CHẾ ĐỘ XỬ LÝ NHIỆT ĐẾN CÁC CHỈ SỐ HÓA HỌC CỦA DẦU TRẨU DÙNG CHẾ TẠO SƠN TRUYỀN THỐNG TS. TRẦN MINH ĐỨC, CN. HOÀNG NGỌC HIỆP, CN. NGUYỄN THỊ VÂN ANH Viện KHCN Xây dựng TS. ĐÀO THỊ NHUNG Đại học Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội Tóm tắt: Nấu trẩu là công đoạn quan trọng trong quy trình chế tạo sơn ta. Kỹ thuật nấu trẩu cổ truyền cần được đánh giá hiệu quả bằng phương pháp khoa học. Nghiên cứu bước đầu cho thấy có thể nâng cao chất lượng dầu trẩu được gia nhiệt, kết quả nghiên cứu được nêu trong bài báo này. Trong khi chế tạo sơn truyền thống (sơn ta), người thợ sơn thường phải sử dụng dầu trẩu pha với nhựa sơn ta nhằm mục đích tạo độ bóng, độ sâu của màng sơn, độ tươi của mầu. Trước khi pha với nhựa sơn, dầu được đun nóng để đạt độ nhớt cần thiết. Có thể người xưa không biết bản chất chuyển biến hóa học của dầu khi đun, song kinh nghiệm cho thấy dầu được đun có độ dai, độ bền (trẩu dai) hơn dầu trẩu sống (trẩu bở). Ngày nay khoa học cho biết là quá trình gia nhiệt làm phản ứng trùng hợp các phân tử cấu thành dầu trẩu khiến hoạt tính khi sử dụng giảm, mức bị ôxy hóa ngoài không khí thấp hơn, làm sơn có độ bền khí hậu cao hơn, đồng thời tạo được màng sơn trong và bóng. Nhưng do không biết điều khiển phản ứng trùng hợp này nên chế độ gia nhiệt trẩu của thợ sơn chưa hợp lý, dẫn đến hậu quả là màng sơn dễ suy thoái khi tiếp xúc nắng, mưa. Để cải thiện chất lượng sơn và công nghệ sơn truyền thống, cần nghiên cứu bản chất và xác định chế độ gia nhiệt hợp lý. Nghiên cứu này nhằm làm rõ chế độ gia nhiệt tác động đến mức độ trùng hợp dầu trẩu? 1. Tổng quan Dầu trẩu thuộc loại dầu khô (tức là tạo được màng tốt, giống như dầu đay, dầu gai, ); nó khác với các loại dầu bán khô (dầu đậu, dầu bông, dầu cẩm chướng, là khô chậm) và dầu không khô (dầu ve, dầu dừa, dầu lạc, không tạo được màng trong điều kiện bình thường). Khả năng khô của dầu phụ thuộc vào bản chất hóa học (tính không no của axit béo cấu thành), được thể hiện .
